Kripto para; internet aracılığıyla kullanılan, şifreli paralardır. Sanal para birimini ifade ediyor. Kripto paralar belirli şifreler kullanılarak sanal cüzdanlara yerleştirilir ve bu şifreler sayesinde kullanılır. Piyasadalar binden fazla kripto para çeşidi var. Bunlardan bazıları ise; Bitcoin. Ethereum, Ripple, Litecoin.
İlk ortaya çıkan ve en yaygın olan kripto para Bitcoin. 21 milyon adet ile sınırlı olarak oluşturulmuştur. Blockchain; şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık bir veri tabanıdır. Tüm bilgilerin gelişmiş şifre algoritmalarıyla bloklar halinde birbirine bağlanarak tutulduğu sistemdir. Bir merkeze bağlı olmadan işlem yapılabilmektedir. Bu sistem sayesinde tüm para alışverişlerinin kaydının tutulmaktadır.
Bu kripto paralar en fazla dış ticaret işlemlerinde kolaylık sağlayacaktır. Çünkü dış ticarette bir merkeze bağlı olmayan fakat eş zamanlı ilerlemesi gereken bir anlayış vardır. Örneğin; iki farklı kıtada iki farklı şirketi düşünelim. İki şirketin muhabir bankaları, yerel bankaları, gümrükleri, nakliyeleri, sigortalamaları gibi farklı birçok olayın ve işlemin farklı kurumlar tarafından eş zamanlı yapılması gereken karışık bir durumdur. Ticaretin ve işleyişin gerçekleşmesi için, farklı kurumlar tarafından elle doldurulan birçok form bulunmaktadır. Ürün ve para takasının gerçekleşmesi için birçok kurumun onayı gerekir.
Blockchain’in dağınık ağ teknolojisi sayesinde oluşturulan platformlar ile kullanıcı bankalar, ürün ticaretinin her anını görebiliyor ve ödeme sürecini ürün teslimi ile eş zamanlı yapabiliyor. Banka taahhüdüne ya da garantisine gerek kalmıyor. 5 büyük Dış Ticaret Blokzincir konsorsiyumundan biri olan Marco Polo’ya İş Bankası dâhil oldu. Bu platformda Commerzbank, Ing, Natwest, BNP Paribas, Natixis, Standard Chartered da üyedir.
1973 yılında Belçika’da kurulan SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) sisteminin amacı; finansal kuruluşların birbirlerine ödeme talimatlarını iletmektir. Swift üzerinden farklı ülkelerden gelen işlem talimatı yaklaşık günde 5 trilyon dolardır. Swift mesajlarının %80’i ABD Doları üzerinden gerçekleşiyor. Son dönemlerde ABD’nin sıkça kullandığı “Ekonomik Yaptırım” tehdidinin nedeni ticarette kullanılan SWIFT sistemi ve Doların gücüne dayanmaktadır.
Avrupa Merkez Bankası, Çin, Kanada ve Singapur Merkez bankaları blockchain üzerine kurulmuş platformlarda, akıllı kontratlar ve dijital paralar ile ticaret yapılması için çalışmalar yürütmektedir. Bu sayede hem doları hem de swift sistemini kullanmaktan kurtulacaklardır. DCEP (Çin Dijital Yuanı) Çin’in bazı bölgelerinde hâlihazırda kullanılmaya başlanmıştır. Çin’de WEchat uygulaması sayesinde günlük hayatta yapılan ödemeler GSYH’ın %16 denk gelmektedir. Hem bu sayede kişilerin takibi daha kolay olmaktadır. COvid19 ile mücadele de bu sistem sayesinde testi pozitif çıkan kişilerin kimlerle temas ettiği kolayca tespit edilmiş ve o kişilere mesaj yoluyla kendilerini karantinaya almaları iletilmiştir.
Kuşak Yol Projesi ile Çin’den Avrupa’ya uzanan bu yol ile DCEP’nin kullanımının daha da artması hedeflenmektedir. Facebook’un çıkartmaya hazırlandığı Libra da, ABD Hazinesi ve Merkez Bankası’nın desteklememesi nedeniyle proje 2021 ertelenmiştir.
Dijitalleşmesinin Covid19 ile ivme kazandığı günlerde daha da hızlanacağını ve bizleri çok fraklı değişimlerin beklediği aşikârdır. Kendimizi ve işlerimizi bu değişikliklere hazırlamalıyız çünkü değişime ayak uyduran kazanır.
