​Darbeler Geleneğinden Aydınlık Yarınlara

Mayıs 1960 sabah saat 4.36’da Ankara Radyosu'ndan yapılan bir anons: ‘Bugün, demokrasimizin içine düştüğü buhran ve en son müessif hadiseler dolayısıyla ve kardeş kavgasına meydan vermemek maksadıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri, memleketin idaresini eline almıştır.’ Devlet radyosundan evlere ulaşan anonsun ne anlama geldiğini Türk Silahlı Kuvvetlerinin memleketin idaresini eline almasının ne demek olduğunu kimse anlayamamıştı. Cumhurbaşkanı Celal Bayar  Çankaya Köşkü'nde, Başvekil Menderes Kütahya'da gözaltına alındı. Demokrat Parti iktidarı ile iyi ilişkiler içinde bulunan dönemin Genelkurmay Başkanı Mustafa Rüştü ERDELHUN başta olmak üzere üst rütbeli asker ve bürokratlar cezaevlerine konuldu.

Ülkede ilan edilen sıkıyönetim sonucu tüm Demokrat Partili milletvekilleri, üst derecedeki bürokratlar, polis şefleri tek tek evlerinden alındı. Darbeci subaylar ise Cemal Gürsel başkanlığında kurulan Milli Birlik Komitesi ve kurucu meclis ile beraber ülke yönetimini devraldı. Yeni bir Anayasa oluşturulması için ülkenin önde gelen hukuk profesörlerinden bir Anayasa Komisyonu kuruldu. Menderes ve diğer DP üyeleri ise bulundukları Yassıada'da kurulan Yüksek Adalet Divanı tarafından yargılanmaya başlandı. 9 ay 27 gün süren yargılama süreci sonunda Başvekil Menderes’inde içinde bulunduğu 14 kişinin idamına, 31 kişinin de ömür boyu hapsine karar verildi. Darbeciler ve destekçileri tek partiden ayrılarak kurulan bir partinin 1950 seçimlerinden bu yana iktidarda olmasına, tek parti döneminde oluşturulan ideolojik devlet kurumlarıyla seçilmiş iktidar arasında sürtüşmelere, milli iradenin yönetime yansımasına daha fazla dayanamamışlardı. Darbe; sadece ordu marifetiyle değil, asker, yargı, üniversite ittifakıyla hükümetten öte milli iradeye karşı yapılmıştı. Hâlbuki var sayılan sorunların çözümü kamu vicdanına bırakılsaydı millet belki iktidarı değiştirerek, belki de sandıkta vereceği diğer mesajlarla sorunları çözecek ve demokrasimiz elli yılını kaybetmeyecek ve hukukun rafa kaldırıldığı darbeler geleneği başlamamış, on yıllar heba edilmemiş olacaktı.

Seçilmiş bir başbakanın darbeciler tarafından idam edilmesine giden 27 Mayıs 1960 darbesinin 53. Yılını yaşadığımız diğer yandan da Cumhuriyetimizin 100. Yılına doğru ilerlediğimiz şu günlerde Türkiye’in tarihinde olduğu gibi bölgesinde ve Dünya’da lider ülke olmasıyla ilgili beklenti sınırlarımızı aşmış durumdadır. Dünya’nın pek çok yerinde mazlumlar arasında devletimizin ismi anıldığında büyük bir umut doğmaktadır. İçerde ve dışarıda Türkiye'nin bu konumundan rahatsız olanların birlik beraberliğimizi bozmaya yönelik girişimleri hiç eksik olmayacaktır. Bu noktada oyunlara ve tahriklere  karşı dikkatli olmaya, sağduyumuzu korumaya her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var.

Darbe dönemlerinin etkilerini taşıyan Anayasanın değiştirilmesi için başlatılan Yeni Anayasa yapma sürecinde birlik ve beraberliğimizi en düzeyde sağlayama yönelik hassasiyet gözetilmelidir. Milletimizin hak ettiği yüksek standartlarda yeni Anayasaya kavuştuktan sonra dünyada lider ülke olma konumuna çok daha yaklaşacağına ve bu necip milletin değerlerinin tüm insanlığa huzur ve mutluluk getireceğine inanıyoruz.

Darbe dönemlerini ve sonrasında devam eden etkilerini hatırdan çıkarmadan millet olarak ayağımıza takılan prangalardan kurtulup özlediğimiz geleceğe yürüyebilmemiz için yeni Anayasa yapılması fikrini hep birlikte sahiplenmeliyiz.

Anayasa çalışmaları ülkenin diğer gündemlerinin gölgesinde kalmamalıdır.