Özel Boşanma Sebepleri Nelerdir?

Özel boşanma sebepleri, gerçekleştiği anda hiçbir kanaate yer bırakmaksızın boşanmayı kesin hale getiren sebeplerdir.  İşbu sebeplerin ortaya çıkmasıyla hâkim evliliğin mevcut durumuna, sürdürülebilir bir ortak hayat olup olmadığını dikkate alamaz.

Özel boşanma sebepleri, bu yönüyle geçimsizlikten kaynaklanan boşanma sebeplerinden farklılaşır çünkü geçimsizliğe neden olan olaylar ve sebepler mahkeme tarafından boşanma için yeterli görülmeyebilir. Halbuki özel boşanma sebepleri böyle bir değerlendirmeye tabi tutulmaz. Gerçekleştiği anda mahkeme kararıyla boşanma işlemi gerçekleşir.

Özel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu’nda tek tek düzenlenmiştir. Bunlar;

1. Zina,
2. Akıl Sağlığı
3. Terk,
4. Hayata Kast, Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış,
5. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme.

Zina Nedeniyle Boşanma

Zina, kişinin eşi dışında bir kişi ile cinsel ilişki yaşamasıdır. TMK 161. Maddesinde düzenlenmiş olup günlük hayatta en sık karşılaşılan özel boşanma sebebidir. Günümüzde pek çok evli çift ne yazık ki zina sebebiyle boşanmaktadır. Aldatılan ve öğrenen kişiler, boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt aramakta ve zina (aldatma) sebebiyle boşanma yoluna gitmektedir. Boşanma davası açılabilmesi için zina sebebine istinaden dava dilekçesi düzenlenmeli ve yetkili aile mahkemesine sunulmalıdır. Gerek davada usul yönünden hataya düşülmemesi gerekse delillerin etkin bir biçimde ileri sürülmesi adına bu süreçte boşanma avukatı yardımı alınması da son derece yararlı olacaktır.

Boşanma sebepleri arasından aldatma sebebine dayanarak açılacak boşanma davasında, aldatılan taraf, eşinin zina yaptığını kanıtlamak mecburiyetindedir. Zina yapıldığı kanıtlandıktan sonra kesin boşanma sebebi gerçekleşmiş olur; hâkim çiftin boşanmasına hükmetmek zorundadır.

Zinaya ilişkin düzenlenmiş önemli diğer bir hüküm affeden eşin dava açma hakkı yoktur. Affedilme sonucunda aynı somut olaydan kaynaklanan sebeple dava açılamaz. Ayrıca zinayı öğrenen tarafın öğrendiği andan itibaren 6 ay içinde dava açma hakkı mevcuttur. Bu süre her türlü durumda 5 yılı geçemez. Bu süreler sona erdikten sonra dava açma hakkı da düşer.

Akıl Sağlığı Sebebiyle Boşanma

Çiftler birbirlerine hastalıkta ve sağlıkta destek olma sözüyle evlenir; ancak akıl sağlığı kanunlara göre bunun bir istinasını oluşturur. Kişinin akıl sağlığının yerinde olmaması ve tedavisinin imkânsız olması TMK madde 165’e göre özel boşanma sebebidir. Çünkü akıl sağlığının yerinde olmaması ortak yaşamı sürdürülemez kılar.

Kişinin akıl sağlığının durumu ve tedavinin mümkün olup olmadığı tam teşekküllü bir hastane raporuyla belirlenir. Buna göre kişinin akıl sağlığı yerinde değilse ve hastane raporuyla bu durum sabitse mahkeme kararıyla boşanma işlemi gerçekleşir.

Terk Sebebiyle Boşanma

Eşlerin evlilik sözleşmesiyle birlikte birbirlerine karşı birtakım sorumlulukları bulunur. Eşlerden biri bu yükümlülük ve sorumlulukları yerine getirmemek amacıyla aile konutundan ayrılırsa terk sebebiyle boşanma sebebi meydana gelmiş olur.

Terkin en az 6 ay sürmesi ve terk eden kişinin noter veya hâkim tarafından yapılan ihtarlara kayıtsız kalması durumunda boşanma işlemi gerçekleşir. Yapılan ihtar sonrası eşe eve dönmesi için 2 ay süre tanınır.

Kişinin evden gitmesi için veya eve dönmemesi için çaba sarf eden eş de terk etmiş sayılır. Yani, eşine ortak konutta yaşamayı imkânsız hale getiren davranışlarda bulunmak da terk etmenin unsurunu oluşturur.

Hayata Kast, Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma

Eşinin hayatına kastetmek, ona kötü davranmak ve onurunu zedeleyecek söylem ve davranışlarda bulunmak özel boşanma sebebi olarak sayılır.  Eşin hayatına kastetmek onu öldürmek niyeti olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda eşi intihara sürüklemek veya hayatını kurtarabilecekken yapmamak hayata kastetmek anlamına gelir.

Pek kötü davranmak ve onur kırıcı davranış ise eşe söz ve davranışlarla manevi bir ıstırap yaşatmak, kişiliğine zarar vermek şeklinde karşımıza çıkar. Sonuç olarak eşin bu davranışları gerçekleştiren eşe karşı dava açma hakkı bulunur. Ayrıca unutulmaması gerekir ki affeden tarafın dava açma hakkı düşer.

Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme Sebebiyle Boşanma

Kişiler suç işleyen veya haysiyetsiz bir yaşam sürdüren kişiyle evli kalmak mecburiyetinde değildir. Suçun küçük düşürücü olması ve eşlerden birinin ahlaka uymayan bir işle meşgul olması -randevu evi işletmek gibi- boşanma davası açma hakkı doğurur. Haysiyetsiz yaşam süren veya suç işleyen kişiye karşı eş her zaman dava açma hakkına sahiptir.