ANKARA (AA) - Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, "İki dünya savaşı, 100 yıl öncesinin meselelerine kalıcı bir çözüm getiremedi. Savaş sonrası kurulan düzen de bunu sağlayamadı. Şimdi dünya 21'inci yüzyılın ilk çeyreğinde, yeni bir düzen arayışıyla karşı karşıya."
dedi.
Şentop, Ankara'daki bir otelde Kültür ve Turizm Bakanlığının katkılarıyla Muhafazakar Düşünce Dergisi tarafından düzenlenen "Şehadetinin 100. Yılında Said Halim Paşa Sempozyumu'nda" yaptığı konuşmada, 100 yıl önce yaşanmış olaylarla ilgili önemli etkinliklerin düzenlendiğini ve düzenleneceğini dile getirdi. Bu günleri anmayı, değerlendirmeyi önemli kılanın, yüzüncü yıl gibi sihirli bir yıl dönümüne ulaşılması değil geçen yüz yılda o olayların etkisinin yaşanmasının olduğunu belirten Şentop, şöyle devam etti:
"Yaşadığımız olaylar çerçevesinde de dikkate aldığımızda, aslında yüz yıl önce yaşananların ve bitmeyen mücadelelerin, kapanmayan hesapların yeniden önümüzde olduğunu görüyoruz. İki dünya savaşı, yüz yıl öncesinin meselelerine kalıcı bir çözüm getiremedi. Savaş sonrası kurulan düzen de bunu sağlayamadı. Şimdi dünya 21'inci yüzyılın ilk çeyreğinde, yeni bir düzen arayışıyla karşı karşıya. Bu sadece uluslararası politikada, uluslararası ilişkilerde değil, uluslararası hukuk başta olmak üzere genel olarak hukuk alanında, demokrasi alanında, ekonomi alanında dünyanın yeniden çok esaslı ve sistemik araçlar içerisinde olduğunu müşahede ediyoruz. Dolayısıyla yüzüncü yıllar vesilesiyle biz sadece birtakım anmalar yapmıyoruz, bir yüz yılın muhasebesini yapıyoruz ve o yüz yıl aslında bu günü, bu günden sonrasını etkileyecek."
Said Halim Paşa'nın şehadetinin yüzüncü yılı vesilesiyle bu sempozyumun düzenlendiğini anımsatan Şentop, Said Halim Paşa'nın, yaşadığı dönemde nevi şahsına münhasır birisi olduğunu söyledi.
Genç yaşlarda Şura-yı Devlet üyesi olan Said Halim Paşa'nın, İttihat ve Terakki hükümetlerinde Katibi Umumilik, Hariciye Nazırlığı, Birinci Dünya Savaşı'nda ise Sadrazam olarak görev yaptığını anlatan Şentop, şunları kaydetti:
"Sadrazamlığı dönemi, zor bir dönemdi. Kendisinin, Birinci Dünya Savaşı'na girişle ilgili yaptığı değerlendirmelere esasen katılıyorum. Sultan Abdulhamid ile ilgili söylediği sözü nakletmek isterim: 'Bir idare, yalnız bir adamın veya bir partinin değil, bütün bir neslin eseridir. Sultan Hamid, kendi adıyla yad edilen idare-i hamidiyenin tek amili ve kurucusu değildir. Belki bu idarenin mühim amirlerindendi. Fakat Sultan Hamid dünyaya gelmemiş olsaydı çağdaşları başka bir Sultan Hamid'in meydana gelmesine sebep olacaktı.' Sadece tek bir boyutla bakmıyor meseleye, sonuç itibarıyla siyasi olaylara da bir veya birkaç amille izah etmeye taraftar değil."
Said Halim Paşa'nın hem bir siyasetçi hem de devlet adamı olarak başarılı olduğunu söyleyen Şentop, "Said Halim Paşa, fikirleri itibarıyla daha ziyade önemlidir çünkü kendisinin, gerek Osmanlı Devletiyle ilgili gerek genel olarak kültür ve medeniyet üzerine yapmış olduğu analizleri, kendi çağdaşlarından oldukça farklı." diye konuştu.
Said Halim Paşa için daha önce de toplantılar yapıldığını dile getiren Şentop, "Şehadetinin yüzüncü yılı vesilesiyle böyle bir sempozyumun yapılmasının ayrıca kıymetli olduğunu düşünüyorum. Said Halim Paşa'nın dönemine, onun fikirlerine, onun arkadaşlarının yaptığı icraatlara dair sempozyumda değerlendirmeler çıkacaktır." ifadesini kullandı.
TBMM Başkanı Şentop, konuşmasının ardından Muhafazakar Düşünce Dergisi yöneticileri ve akademisyenlerle hatıra fotoğrafı çektirdi.
Kaynak:
