TUNUS (AA) - MEHMET AKİF TURAN - Tunus’ta 17 Aralık 2010’da başlayan ve 14 Ocak 2011’de Zeynel Abidin Bin Ali’nin ülkeden kaçmasıyla tamamlanan devrim süreci, 11’inci yıl dönümünü "kutlama günü" tartışmalarıyla karşılıyor.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, 25 Temmuz 2021'de ilan ettiği olağanüstü kararlarla parlamentonun çalışmalarını dondurması ve milletvekili dokunulmazlıklarını kaldırmasının ardından, 22 Eylül’de yeni kararnamelerle yetkilerini genişleterek yürütme organını kendine bağladı.
Her yıl resmi tatil kapsamında 14 Ocak’ta kutlanan Tunus Devrim Günü, Cumhurbaşkanı Said’in geçen yıl aralık ayı başında yayımladığı kararname ile devrim sürecinin başladığı 17 Aralık günü olarak değiştirildi.
Birçok muhalefet partisi ve STK yaptıkları açıklamalar ile 14 Ocak tarihini devrim günü olarak kutlamaya devam edeceklerini açıkladı.
Farklı görüşlere sahip birçok Tunuslu muhalif grup, Cumhurbaşkanı Said’in kararlarına tepki göstermek için destekçilerini 14 Ocak Cuma günü sokaklara davet etti.
Tunusluların zihninde hala canlılığını koruyan süreçte, 17 Aralık 2010'da başlayan halk hareketi, ülkeyi 23 yıl boyunca tek başına yöneten Zeynel Abidin Bin Ali’nin 14 Ocak 2011’de ailesi ile ülkeden kaçmasıyla sonuçlandı:
- 17 Aralık 2010
Tunus’un orta kesiminde yer alan Sidi Buzid kentinde yaşayan üniversite mezunu Muhammed Buazizi'nin, meyve sattığı tezgahına belediye tarafından el konuldu. Yetkililere şikayette bulunan fakat bir cevap alamayan Buazizi, kent merkezinde yer alan Valilik Konağı önünde kendini ateşe verdi.
Vücudunda oluşan yanıklardan dolayı komaya giren Buazizi, Tunus’un "Yasemin Devrimi" adını verdiği, Arap dünyasının ise "Arap Baharı" olarak isimlendirdiği sürecin ilk kıvılcımını tutuşturdu.
- 24 Aralık 2010
Sidi Buzid kentinde 17 Aralık'ta başlayan gösterilerin halkası genişledi. Gösterilere silahla müdahale eden güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu, Sid Buzid’e bağlı Buzzane kasabasında iki gösterici hayatını kaybetti. İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada güvenlik güçlerinin nefsi müdafaası sırasında göstericilerin öldüğü belirtildi.
Hayatını kaybeden göstericilerden işsiz fizik öğretmeni Muhammed el-Amari, tarihe Tunus Devrimi’nin ilk şehidi olarak geçti.
- 25 Aralık 2010
Gösteriler başkent Tunus’a sıçradı. Tunus Genel İşçi Sendikası genel merkezi önünde bir araya gelen yüzlerce sendika üyesi ve hukukçu gösteri düzenledi. Göstericiler, Bin Ali’nin partisi Demokratik Anayasa Birliği Partisi aleyhine pankartlar açtı.
- 27 Aralık 2010
Gösteriler, ülkenin güneyinde Safaks, orta kesiminde Kayrevan ve Kasrin, batıda Tala, güneydoğuda Medenin ve güneybatıda Gafsa kentlerine yayıldı. Sidi Buzid’de başlayan eylemlere destek veren göstericiler, kötüleşen sosyal ve ekonomik koşulları ve işsizliği protesto ediyordu. Güvenlik güçlerinin sert müdahalesine rağmen gösteriler devam etti.
- 28 Aralık
Olayların patlak vermesinden sonra Bin Ali ilk defa devlet televizyonuna çıkarak halka seslendi. Gösterileri kınayan Bin Ali, göstericileri yabancı yatırımcılara karşı Tunus’un imajını zedelemekle suçladı.
- 5 Ocak 2011
Hastanede komada olan Buazizi hayatını kaybetti. Buazizi’nin hayatını kaybetmesinin ardından gösteriler artarak devam etti. Ülkenin tamamına yayılan gösterilere katılım arttı.
- 8 Ocak 2011
Kasrin’e bağlı Tala kentinde yapılan gösteride çıkan çatışma sonucu 5 kişi hayatını kaybetti. İnsan hakları derneklerinin raporuna göre ülke genelinde yapılan gösterilerde 8-10 Ocak tarihleri arasında 14 gösterici hayatını kaybetti.
- 9 Ocak 2011
Göstericilerin üzerine rast gele ateş açılması sonucu 1’i kadın 5 gösterici hayatını kaybetti.
- 12 Ocak 2011
Tunus Genel İşçi Sendikası, Tunus’un en büyük ikinci kenti olan Safaks’ta binlerce kişinin katılımıyla bir miting düzenledi. Başbakan Muhammed Gannuşi, Bin Ali’ye bağlı İçişleri Bakanı Refik Bilhaj Kasım’ı görevden aldığını duyurdu.
Aynı günün gecesinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve ordu sokağa indi. Başkent Tunus’un birçok mahallesinde konuşlanan askerlere rağmen gösteriler devam etti.
Ülkenin güney bölgesinde yer alan Dua kentinde, eylemlere katılan akademisyen Prof. Dr. Hatem Biltahir güvenlik güçlerinin gösteriye silahlı müdahalesi sonucu hayatını kaybetti.
Yasaklı Tunus Kominist İşçi Partisi Sözcüsü Hemma Hemmami ve Nahda Hareketi yöneticilerinden Muhsin es-Sudani gösterilere katıldıkları sırada gözaltına alındı.
- 14 Ocak 2011
Başkent Tunus’un merkezinde yer alan Habib Burgiba Caddesinde toplanan binlerce kişi, Bin Ali’nin aleyhine sloganlar attı.
Bin Ali ve ailesi, Tunus’a bir daha geri dönmemek üzere öğlen saatlerinde ülkeden ayrıldı.
- 15 Ocak 2011
Tunus Anayasa Konseyi, anayasanın gereği olarak Cumhurbaşkanı Bin Ali’nin yerine Meclis Başkanı Fuad el-Mubaza’yı ülkenin cumhurbaşkanı vekili olarak atadı.
- 17 Ocak 2011
Başbakan Muhammed Gannuşi, muhalefet partileri ve bağımsız isimlerden oluşan yeni bir hükümet kurdu.
- 20 Ocak 2011
Ancak gösteriler, hükümet binasının bulunduğu Kasba Meydanında oturma eylemi şeklinde devam etti. Tunus devrim tarihine 1. Kasba oturma eylemi olarak geçen gösteride, “Halk rejimin düşmesini istiyor” sloganları atıldı.
- 27 Ocak 2011
Başbakan Muhammed Gannuşi, hükümeti feshettiğini yeni hükümetin en kısa zamanda kurulacağını duyurdu.
- 20 Şubat 2011
İktidar krizinin devam ettiği süreçte, göstericiler 2. Kasba oturma eylemine başladı. Eylemciler, Muhammed Gannuşi hükümetinin gitmesini ve Ulusal Kurucu Meclis seçimlerinin yapılması ve yeni bir anayasanın hazırlanmasını talep etti.
- 7 Mart 2011
Habib Burgiba döneminde birçok bakanlık görevi alan el-Baci Kaid es-Sibsi, Ulusal Kurucu Meclis seçimlerine geçişi sağlamak için yeni bir hükümet kurdu.
- 23 Ekim 2011
Tunus’ta ilk demokratik seçimler düzenlendi. Kurucu Meclis seçimlerinde Nahda Hareketi, 217 sandalyeli meclise 89 milletvekili göndererek 1. parti oldu.
- 12 Aralık 2011
Cumhuriyet Kongresi Partisi Başkanı Munsif el-Merzuki Cumhurbaşkanı, Nahda Hareketi’nden Hammadi el-Cibali başbakan oldu.
- 27 Ocak 2014
Tunus Ulusal Kurucu Meclisi 200’den fazla milletvekilinin onayıyla yeni Anayasa'yı kabul etti.
Kaynak:
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te KONHABER'e abone olun.
