Ruh sağlığı, fiziksel sağlık kadar önemli olmasına rağmen uzun yıllar ihmal edilen bir alan olarak kaldı. Günümüzde ise profesyonel destek almanın zayıflık değil, aksine güçlü bir tercih olduğu anlayışı yaygınlaşıyor.

1001 Terapist'ten Yönetici Psikolog Emre Gökçeoğlu, psikolojik desteğin yaşamın her alanında ve her döneminde ihtiyaç duyulabilecek bir hizmet olduğunu vurguluyor. Gökçeoğlu'na göre, "Psikolojik destek almak istiyorum" diyebilmek kişinin kendine ve sağlığına değer verdiğinin göstergesi. "Herkes yaşamının belirli dönemlerinde profesyonel destek almaya ihtiyaç duyabilir ve bunu ertelemeden karşılamak önemli" diye ekleyen Gökçeoğlu, erken müdahalenin sorunların büyümesini önlediğini belirtiyor.

Psikolojik destek nedir?

Psikolojik destek, bireylerin duygusal, zihinsel ve davranışsal sorunlarıyla başa çıkmalarına yardımcı olan profesyonel bir hizmet olarak tanımlanıyor. Gökçeoğlu, bu desteğin sadece hastalık durumlarında değil, yaşamın zorlu dönemlerinde de başvurulabilecek bir kaynak olduğunu ifade ediyor. “Psikolojik destek, kişinin kendini daha iyi anlamasını, duygularını yönetmesini ve sağlıklı kararlar almasını sağlayan bir süreç.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu desteğin birçok farklı biçimde sunulabileceğini vurguluyor.

Online psikolojik destek seçenekleri, özellikle pandemi sonrası dönemde büyük ivme kazandı. Gökçeoğlu'na göre, dijital platformlar üzerinden sunulan hizmetler hem erişilebilirliği artırdı hem de kişilere konfor sağladı. "Evden çıkmadan, kendi güvenli alanında destek almak isteyen bireyler için ideal bir seçenek" diye ekleyen Gökçeoğlu, online terapinin yüz yüze terapi kadar etkili sonuçlar verdiğini belirtiyor.

Aile psikolojik destek hizmetleri de giderek yaygınlaşıyor. Gökçeoğlu, ailenin bir sistem olarak işlediğini ve bir üyenin yaşadığı sorunun tüm sistemi etkileyebildiğini vurguluyor. “Aile terapisi, iletişim sorunlarını çözmeye, roller ve sınırları netleştirmeye yardımcı oluyor” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, özellikle çocuklu ailelerde bu desteğin önemli olduğunu söylüyor.

Ne zaman psikolojik destek alınmalı?

Psikolojik destek almanın “doğru zamanı” yok çünkü her an uygun zaman. Gökçeoğlu, insanların genellikle sorunlar büyüdükten sonra başvurduğunu ancak erken müdahalenin çok daha etkili olduğunu belirtiyor. ”Küçük bir rahatsızlık hissettiğinizde bile profesyonel görüş almanın hiçbir zararı yok.” diye ekleyen Gökçeoğlu, önleyici yaklaşımın önemine dikkat çekiyor.

Yas sürecinde psikolojik destek almak, kaybın sağlıklı bir şekilde işlenmesi açısından kritik önem taşıyor. Gökçeoğlu'na göre, sevilen birini kaybetmek yaşamın en zor deneyimlerinden biri. “Yakınını kaybeden birine psikolojik destek sunmak hem pratik yardımlar hem de duygusal bir alan açmak anlamına geliyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, yas sürecinin herkes için farklı olduğunu ve bu süreçte profesyonel rehberliğin iyileşmeyi kolaylaştırdığını belirtiyor.

Boşanma sürecinde psikolojik destek almak hem duygusal sağlık hem de sağlıklı kararlar alabilmek açısından önemli. Gökçeoğlu, boşanma aşamasında psikolojik destek almanın özellikle çocuklu çiftler için kritik olduğunu vurguluyor. “Boşanma sadece bir ilişkinin sonu değil, aynı zamanda yeni bir yaşamın başlangıcı ve bu geçişi sağlıklı yönetmek gerekiyor.” diye ekleyen Gökçeoğlu, sürecin tüm taraflar için daha az yıkıcı olmasını sağlayabileceğini söylüyor.

Özel durumlar ve özel ihtiyaçlar

Afet ve travmalarda psikolojik destek, acil müdahale gerektiren kritik bir hizmet olarak karşımıza çıkıyor. Gökçeoğlu, deprem, sel veya diğer afetlerin ardından travma sonrası stres bozukluğu riskinin yüksek olduğunu belirtiyor. “Afet sonrası ilk 72 saat içinde psikolojik ilk yardım uygulamaları başlamalı ve uzun vadeli destek planlanmalı.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, toplum temelli psikososyal destek programlarının da önemli olduğunu vurguluyor.

Kronik hastalığı olan hastaya psikolojik destek sunmak, tedavi sürecinin ayrılmaz bir parçası haline geliyor. Gökçeoğlu'na göre, diyabet, kalp hastalıkları veya kronik ağrı durumlarında yaşanan psikolojik zorlanmalar göz ardı edilmemeli. “Hastalıkla yaşamayı öğrenmek, yaşam kalitesini korumak ve tedaviye uyumu artırmak için psikolojik destek şart.” diye ekleyen Gökçeoğlu, bütüncül yaklaşımın önemini vurguluyor.

Gökçeoğlu, kanser tanısının ve tedavi sürecinin hem hasta hem de ailesinde yoğun duygusal tepkilere yol açtığını ifade ediyor. “Tanı anından itibaren psikolojik destek, hastalıkla başa çıkmayı kolaylaştırıyor ve yaşam kalitesini artırıyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu desteğin hayatta kalma oranlarını bile olumlu etkileyebildiğini belirtiyor.

Toplum temelli destek hizmetleri

Psikolojik destek grupları, benzer deneyimler yaşayan insanları bir araya getirerek güçlü bir iyileşme ortamı yaratıyor. Gökçeoğlu'na göre, grup terapisi veya destek grupları, yalnız olmadığını görmek ve başkalarının başa çıkma stratejilerinden öğrenmek için ideal. “Gruplar, hem sosyal destek hem de pratik bilgi paylaşımı açısından benzersiz fırsatlar sunuyor.” diye ekleyen Gökçeoğlu, özellikle bağımlılık, yas veya kronik hastalık gruplarının etkili olduğunu söylüyor.

LGBT psikolojik destek hizmetleri, özelleşmiş ve kapsayıcı yaklaşımlar gerektiriyor. Gökçeoğlu, LGBT bireylerin toplumsal baskı, ayrımcılık ve kimlik sorunlarıyla başa çıkmak için özel desteğe ihtiyaç duyduğunu vurguluyor. “LGBT dostu terapistler, bu topluluğun benzersiz deneyimlerini anlayan ve yargılamayan bir ortam sunuyor." şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, güvenli terapötik ilişkinin önemini belirtiyor.

Sosyal hizmete muhtaç hastaya psikolojik destek vermek, toplumsal dayanışmanın bir gereği olarak karşımıza çıkıyor. Gökçeoğlu'na göre, ekonomik zorluklar yaşayan bireyler için ücretsiz psikolojik destek seçenekleri önemli. “Belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve bazı özel merkezler ücretsiz veya düşük ücretli hizmetler sunuyor” diye ekleyen Gökçeoğlu, herkesin bu hizmete erişebilmesi gerektiğini vurguluyor.

Psikolojik destek türleri

Psikolojik destek, birçok farklı biçimde sunulabiliyor ve her bireyin ihtiyacına göre özelleştirilebiliyor. Gökçeoğlu, bireysel terapi, çift terapisi, aile terapisi ve grup terapisi gibi farklı formatların var olduğunu belirtiyor. “Her format, farklı ihtiyaçları karşılamak için tasarlanmış ve kişinin durumuna göre en uygun seçenek belirleniyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bazen birden fazla formatın bir arada kullanılabileceğini söylüyor.

Sanal psikolog ücretsiz psikolojik destek platformları, özellikle gençler arasında popüler hale geliyor. Gökçeoğlu'na göre, bazı mobil uygulamalar ve web siteleri sınırlı ücretsiz hizmetler sunarak ilk başvuruyu kolaylaştırıyor. “Ancak mutlaka lisanslı profesyonellerle çalışılması gerekiyor.” diye uyaran Gökçeoğlu, ücretsiz platformların genellikle ön değerlendirme ve yönlendirme için uygun olduğunu belirtiyor.

Kısa süreli ve uzun süreli terapi seçenekleri de mevcut. Gökçeoğlu, bazı sorunların 8-12 seanslık kısa müdahalelerle çözülebileceğini, bazılarının ise daha uzun süreli çalışma gerektirdiğini ifade ediyor. “Terapi süresini belirleyen faktörler arasında sorunun doğası, şiddeti ve kişinin değişime hazır oluşu var.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu değerlendirmenin profesyonel tarafından yapılması gerektiğini vurguluyor.

Psikolojik destek sürecinde neler olur?

İlk seans genellikle değerlendirme seansı olarak geçiyor. Gökçeoğlu, bu seansta terapistin kapsamlı bir öykü aldığını, mevcut şikayetleri dinlediğini ve tedavi planı oluşturduğunu belirtiyor. “İlk seans aynı zamanda terapist-danışan uyumunu değerlendirmek için de önemli.” diye ekleyen Gökçeoğlu, kişinin terapistle rahat hissetmesinin tedavinin başarısı için kritik olduğunu vurguluyor.

Takip seanslarında, belirlenen hedefler doğrultusunda çalışma yapılıyor. Gökçeoğlu'na göre, her seans önceki seansın gözden geçirilmesiyle başlıyor ve yeni konular ele alınıyor. “Terapi aktif bir süreç, sadece konuşmaktan ibaret değil, pratik beceriler öğrenmeyi ve günlük hayatta uygulamayı içeriyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, seanslar arası ödevlerin önemini belirtiyor.

Terapi süreci, kademeli iyileşme ve sonlandırma aşamasıyla tamamlanıyor. Gökçeoğlu, terapinin bitişinin ani değil planlı olması gerektiğini vurguluyor. “Danışan artık öğrendiği becerileri bağımsız kullanabiliyor hâle geldiğinde, seansları seyrekleştirerek ayrılık sürecini yönetiyoruz.” diye ekleyen Gökçeoğlu, kapı hep açık kalıyor ve gerektiğinde tekrar başvurulabileceğini belirtiyor.

Psikolojik destek almanın faydaları

Profesyonel psikolojik destek almanın sayısız faydası bulunuyor. Gökçeoğlu, en temel faydanın kendini daha iyi anlamak ve duygusal zeka geliştirmek olduğunu söylüyor. “Terapi sürecinde kişi, kendi düşünce ve davranış kalıplarını fark ediyor ve değiştirme fırsatı buluyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu farkındalığın yaşam boyu değerli olduğunu vurguluyor.

İlişkilerde iyileşme, psikolojik desteğin önemli sonuçlarından biri olarak öne çıkıyor. Gökçeoğlu'na göre, kişi kendini tanıdıkça ve sağlıklı iletişim becerilerini geliştirdikçe ilişkileri de olumlu etkileniyor. “Aile, arkadaş ve iş ilişkilerinde yaşanan sorunlar azalıyor ve bağlar güçleniyor.” diye ekleyen Gökçeoğlu, bu değişimin çevre tarafından da fark edildiğini belirtiyor.

Stres yönetimi ve başa çıkma becerileri geliştirmek, modern yaşamda kritik önem taşıyor. Gökçeoğlu, terapi sürecinde öğrenilen tekniklerin yaşamın birçok alanında kullanılabileceğini ifade ediyor. “Nefes egzersizleri, bilişsel yeniden yapılandırma ve problem çözme becerileri gibi araçlar, kişiye zorluklarla başa çıkma gücü veriyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu becerilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde artırdığını vurguluyor.

Psikolojik destek hakkında yaygın yanılgılar

"Sorunlarımı başkalarıyla paylaşmak zayıflıktır" yanılgısı sık karşılaşılan bir düşünce. Gökçeoğlu'na göre, yardım istemek cesaret ve güç gerektirir. “Profesyonel destek almak, sorunlarla yapıcı şekilde yüzleşmenin en akıllıca yolu.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bunu erteleyenlerin genellikle daha büyük sorunlarla karşılaştığını belirtiyor.

“Terapi çok pahalıdır” algısı da birçok kişiyi uzak tutuyor. Gökçeoğlu, farklı bütçelere uygun seçeneklerin var olduğunu vurguluyor. "Devlet hastaneleri, belediyeler, üniversite danışmanlık merkezleri ve bazı STK'lar ücretsiz veya sembolik ücretli hizmetler sunuyor.” diye ekleyen Gökçeoğlu, online seçeneklerin de genellikle daha uygun fiyatlı olduğunu belirtiyor.

Doğru terapisti nasıl bulunur?

Doğru terapisti bulmak, tedavinin başarısı için hayati önem taşıyor. Gökçeoğlu, öncelikle lisanslı ve deneyimli profesyonelleri tercih etmenin önemli olduğunu belirtiyor. “Psikolog, psikiyatrist, psikolojik danışman gibi unvanların farklarını bilmek ve ihtiyaca göre seçim yapmak gerekiyor.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, psikiyatristlerin ilaç yazabildiğini, psikologların ise terapi odaklı çalıştığını vurguluyor.

Uzmanlık alanı da önemli bir kriter olarak karşımıza çıkıyor. Gökçeoğlu'na göre, travma, bağımlılık, cinsel terapi gibi özel alanlarda çalışan terapistlerin o konularda daha etkili oldukları biliniyor. "Psikoloji yazıları okuyarak terapistlerin yaklaşımları hakkında ön bilgi edinebilirsiniz." diye ekleyen Gökçeoğlu, araştırma yapmanın önemini vurguluyor.

İlk seanstan sonra değerlendirme yapmak da önemli. Gökçeoğlu, terapistle uyumun ve güven hissinin tedavinin temelini oluşturduğunu belirtiyor. “Eğer ilk seansta kendini rahat hissetmediyseniz veya terapistle bağ kuramadıysanız, başka bir profesyonele başvurmaktan çekinmeyin.” şeklinde açıklayan Gökçeoğlu, bu durumun normal olduğunu ve herkesin farklı terapistlerle farklı bağ kurabileceğini söylüyor.

Gökçeoğlu, psikolojik destek almanın herkes için erişilebilir ve faydalı olması gerektiğini vurgulayarak sözlerini tamamlıyor. “Ruh sağlığınız çok değerli varlığınız, ona yatırım yapmak hayatınızın her alanını olumlu etkileyecek.” diyen Gökçeoğlu, terapi kararını ertelememek gerektiğini belirtiyor.

Kaynak: Bülten