İSTANBUL (AA) - MURAT ASLAN - Orta Vadeli Program'da (OVP) birçok alanla birlikte bütçe ve cari denge hedeflerinde de önemli revizyonlara gidilirken, analistler, bütçe dengesinde OVP hedeflerinden daha iyi bir performans sergileneceğini, cari denge tarafında ise tahminlerin bir miktar aşılmasının olası olduğunu düşünüyor.
Türkiye ekonomisine ilişkin hedef ve politikaların yer aldığı Orta Vadeli Program'ın (OVP) onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Buna göre, OVP'de cari işlemler açığı beklentileri 2021 için 21 milyar dolar, 2022 için 18,6 milyar dolar, 2023 için 13,5 milyar dolar ve 2024 için 10 milyar dolar şeklinde gerçekleşti.
Bütçe açığının Gayri Safi Yurt içi Hasıla'ya (GSYH) oranının ise 2021 için yüzde 3,6, 2022 için yüzde 3,5, 2023 için yüzde 3,4 ve 2024 için yüzde 2,6 olacağı tahmin edildi.
Analistler, Türkiye'nin bütçe dengesine ilişkin sıkı duruşunun dikkate alındığında OVP'deki hedeflerin daha iyisinin yapılabileceğini aktarırken, cari denge kısmında hedeflenen büyüme oranları dikkate alındığında hedeflerinin dışına çıkılmasının olası olabileceğini bildirdi.
- "Bütçede görece sıkı duruşun korunduğu söylenebilir"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya ilişkin açıklamasında, Hazine ve Maliye Bakanlığı Mayıs ayı Kamu Maliyesi Raporu'nda 199,9 milyar lira olarak aşağı revize edilen 2021 yılı bütçe açığının 230 milyar liraya, yani GSYH'nin yüzde 3,5'ine yükseltildiğini ancak yine de bütçe tasarısında öngörülen 245 milyar liranın altında bulunduğunu ifade etti.
Gelecek yılların hedeflerinin ise, 2022 için 278,4 milyar lira (GSYH'ya oranla yüzde 3,5), 2023 için 290,2 milyar lira (GSYH'ya oranla yüzde 3,2) ve 2024 için de 294 milyar lira (GSYH'ya oranla yüzde 2,9) olarak belirlendiğini hatırlatan Bürümcekçi, "Bütçede görece sıkı duruşun korunduğu söylenebilir." dedi.
Bürümcekçi, büyüme ile yakın ilişkide seyredeceğini beklediği cari dengeye ilişkin tahminlerin ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son dönemde çizdiği görünümden ayrıştığını belirtti.
TCMB'nin yılın ikinci yarısında cari fazla verilmesini beklediğini açıklamasına karşın programda yılsonu cari açığın 21 milyar dolar (GSYH'ya oranla yüzde 2,6) olarak öngörüldüğüne dikkati çeken Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"İlk yarıda verilen açığın 13,6 milyar dolar olduğu dikkate alındığında, ikinci yarı toplamında da açık verileceğini düşündürdü. Cari açığın GSYH'ye oranı ise 2022 için yüzde 2,2 olarak öngörülürken, bu oran 2023 için yüzde 1,5 ve 2024 için ise yüzde 1 oldu. Bu durumda ise seyahat (turizm) gelirlerinin bu yıl 17 ve gelecek yıl 25 milyar dolar öngörülmesi etkili olurken, turizm gelirlerinde 2019 yılı düzeyinin ancak 2023 yılında yakalanacağı tahmin edildi."
Bürümcekçi, gelecek yıllarda potansiyelin üzerinde bir büyüme öngörüldüğünden özellikle altın hariç cari açıkta belirgin oransal iyileşme tahmin edilmesinin ise tutturulması zor bir hedef olduğunu öne sürdü.
- OVP ile TCMB arasında cari açık konusunda ayrışma görünüyor
Albaraka Türk Başekonomisti ve Stratejik Planlama Müdürü Dr. Ömer Emeç de, açıklanan OVP rakamlarında cari denge konusunda TCMB ile bir ayrışma gördüklerini belirterek, TCMB'nin son dönemde verdiği "yılın kalanında cari fazla" yönlendirmesiyle hesaplarının yaklaşık 16 milyar dolarlık bir açığa işaret ettiğini ancak OVP'de öngörülen rakamın ise 21 milyar dolar seviyesinde olduğunu ifade etti.
Bütçe tarafında ise OVP'de 2021 için verilen GSYH'nin yüzde 3,5'i seviyesindeki bütçe açığını, yılın ilk yarısındaki kuvvetli bütçe performansına dayanarak bütçenin OVP'deki hedeflerden daha iyi bir performans sergilemesini beklediklerini aktaran Emeç, "Bütçe/GSYH gerçekleşmesinin yüzde 3 seviyesinde kalacağını öngörüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Emeç, OVP'de belirtilen yüzde 9'luk GSYH büyümesi tahminini kendi açılarından yılın kalanında bütçe harcamalarında büyümeyi hızlandırıcı bir genişleme görülmeyecek anlamına geldiğini kaydederek, ayrıca Hazine'nin son dönemlerde önümüzdeki çeyreklerdeki ihale büyüklüklerini düşürmesi yine bu doğrultuda bir delil sayılabileceğini ifade etti.
- OVP'deki cari açık ile piyasa beklentileri uyuşuyor
Gedik Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler ise hükümetin cari açık konusunda TCMB'den önemli ölçüde ayrıştığını belirterek, "Ancak, hükümetin 21 milyar dolarlık cari açık projeksiyonunun piyasanın 23 milyar dolar medyan beklentisi ve bizim kabaca 19 milyar dolarlık tahminimize yakın olduğu söylenebilir." ifadelerini kullandı.
Cari açığın gerilemesinde hükümetin turizm gelirlerinin salgın öncesi seviyelere dönmesinin cari açıktaki gerileme beklentisinin en önemli parametrelerinden biri olarak öne çıktığını kaydeden Gönençler, ancak turizm gelirlerindeki bu iyileşme beklentilerinin gerçekleşmesi halinde bile cari açıkta 3 yıl boyunca gerileme öngörüsünün mevcuttaki büyüme tahminleri ile uyumlu olmadığını söyledi.
Bütçe açığı/GSYH oranının temmuz itibarıyla yüzde 2'nin de altında bir seviyede bulunduğunu hatırlatan Gönençler, hükümetin gelirlerdeki iyileşmeyi harcamak yönünde tercih kullandığının da söylenebileceğini aktardı.
Gönençler, şunları kaydetti:
"Bu tercihe karşın, mevcut büyüme temposu dikkate alındığında, 2021 sonunda bütçe açığı ve faiz dışı açığa ilişkin gerçekleşmelerin, önceki yıllarda olduğu gibi, OVP hedeflerinin altında (daha olumlu) kalabilir. Bütçe açığına ilişkin ileriki yıllardaki hedeflerin tutturulması da büyük ölçüde, büyüme hedeflerinin tutturulması ile doğru orantılı olacaktır."
Kaynak:
