Diz kireçlenmesi, günümüzde her 100 kişiden 24'ünü etkileyen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren oldukça yaygın bir eklem problemidir. Diz eklemlerindeki kıkırdak dokusunun yıpranması ve aşınmasıyla karakterize olan bu durum, ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere yol açmaktadır.
Yaşlı nüfusun en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olan diz kireçlenmesi, modern yaşam tarzının getirdiği hareketsizlik ve obezite gibi faktörlerden de sıkça etkilenmektedir. Bu yazıda, diz kireçlenmesinin nedenlerini, belirtilerini, teşhis ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde açıklayacağız.
Diz Kireçlenmesi Nedir?
Diz kireçlenmesi, diz eklemlerini saran ve kemiklerin uç kısımlarını kaplayan kıkırdak dokusunun zamanla aşınması ve yıpranmasıyla ortaya çıkan bir eklem hastalığıdır. Kıkırdak dokusunun kaybıyla birlikte kemikler birbirine sürtünmeye başlar ve bu da ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere yol açmaktadır.
Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Diz kireçlenmesinin en yaygın nedenleri şunlardır:
- Yaş: Yaşlandıkça kıkırdak dokusu doğal olarak yıpranır ve incelmeye başlar.
- Aile Öyküsü: Ailenizde diz kireçlenmesi geçmişi varsa, bu hastalığa yakalanma riskiniz de artar.
- Fazla Kilo: Fazla kilolu veya obez olmak, diz eklemlerine aşırı yük bindirerek kıkırdak dokusunun aşınmasına neden olur.
- Diz Yaralanmaları: Geçmişte diz ekleminde travmatik yaralanmalar yaşamış olmak da kireçlenmeye yol açabilir.
- Bacak Şekil Bozuklukları: Parantez bacak veya çarpık bacak gibi şekil bozuklukları, diz eklemlerine anormal yük binmesine ve kıkırdak dokusunun aşınmasına neden olabilir.
- Bazı Romatizmal Hastalıklar: Romatoid artrit gibi bazı romatizmal hastalıklar da diz kireçlenmesine yol açabilir.
Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Diz kireçlenmesinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Ağrı: Dizde ağrı, kireçlenmenin en belirgin belirtisidir. Ağrı genellikle hareket sırasında, merdiven inip çıkarken veya çömelme gibi aktiviteler yaparken artar.
- Şişlik: Diz ekleminde şişlik ve iltihaplanma görülebilir.
- Sertlik: Özellikle sabahları kalkarken veya uzun süre oturduktan sonra dizlerde sertlik ve tutukluk hissedilebilir.
- Hareket Kısıtlılığı: Diz ekleminin hareket açıklığı daralabilir ve merdiven inip çıkma, çömelme gibi günlük aktiviteler zorlaşabilir.
- Gıcırdama: Diz dönmesi sağlarken diz içerisinden gıcırdama veya çatırdama sesi duyulabilir.
Diz Kireçlenmesi Tanısı Nasıl Konulur?
İlk olarak diz kireçlenmesi tanısı genellikle doktor muayenesi, hastanın öyküsü ve röntgen çekimi ile belirlenmektedir. Bazı durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılmaktadır.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diz kireçlenmesine kesin çözüm için öncelikli hedef, ağrıyı kontrol altına almak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi yöntemi, kireçlenmenin şiddetine ve hastanın yaşına göre değişmektedir.
Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri:
- Kilo Verme: Fazla kilolu veya obez hastalarda kilo vermek, diz eklemlerine olan yükü azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
- Düzenli Egzersiz: Diz eklemlerini güçlendiren ve esnekliğini artıran egzersizler yapmak
- Fizik Tedavi: Ultrason, lazer tedavisi ve manuel terapi gibi fizik tedavi uygulamaları, ağrıyı azaltmaya ve eklem hareketliliğini artırmaya yardımcı olur.
- İlaç Tedavisi: Ağrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar, kireçlenme kaynaklı ağrıyı kontrol altına almak için kullanılır.
- Ekle içi Enjeksiyonlar: Hyaluronik asit enjeksiyonu, eklem sıvısını takviye ederek kıkırdak dokusunun korunmasına yardımcı olabilir. PRP (platelet rich plasma) veya kök hücre tedavileri de bazı durumlarda denenebilir.
- Destekleyici Ayakkabı ve Ortez Kullanımı: Doğru seçilmiş ayakkabı ve diz eklemini destekleyen ortezler, ağrıyı azaltarak günlük aktiviteleri kolaylaştırabilir.
Diz Protezi Ameliyatı:
İleri dereceli diz kireçlenmesi durumlarında ve ameliyat dışı yöntemlerle ağrı kontrolünün sağlanamadığı durumlarda total diz protezi ameliyatı gündeme gelebilmektedir. Bu ameliyat sırasında hasarlı kıkırdak dokuları ve kemik dokuları çıkarılarak, yerlerine metal ve plastikten yapılmış protezler yerleştirilir. Özellikle Diz protezi ameliyatı başarılı bir cerrahi işlemdir ve hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde arttırmaktadır.
Diz Kireçlenmesi ile Yaşam Tarzı Değişikliği:
Diz kireçlenmesi tedavisinde ve hastalığın ilerlemesini önlemede yaşam tarzı değişiklikleri büyük önem taşır. Bu değişiklikler yaparsanız diz kireçlenmesi yaşamanız düşük bir ihtimal olarak kalacaktır:
- Sağlıklı Beslenme: Dengeli ve sağlıklı beslenerek ideal vücut ağırlığınızı korumak önemlidir.
- Düzenli Egzersiz: Diz eklemlerini güçlendiren ve esnekliğini artıran düzenli egzersiz programı uygulamak gerekir. Yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi düşük etkili egzersizler tercih edilmelidir.
- Dinlenme: Dizlerinizi aşırı zorlamadan, dinlenme periyodları ekleyerek aktivitelerinizi düzenleyin.
- Soğuk Uygulama: Ağrıyı ve iltihabı azaltmak için şişmiş olan bölgeye soğuk kompres uygulayabilirsiniz.
- Dizlik Kullanımı: Doktorunuzun önerisiyle diz eklemini destekleyen bir dizlik kullanabilirsiniz.
Diz Kireçlenmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular:
- Diz kireçlenmesi nasıl geçer?
Diz kireçlenmesi maalesef tamamen iyileştirilemez ancak çeşitli tedavi yöntemleriyle ağrı kontrol altına alınmaktadır ve hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir.
- Kireçlenmeye ne iyi gelir?
Kilo vermek, düzenli egzersiz yapmak, fizik tedavi uygulamaları, ağrı kesici ilaçlar ve eklem içi enjeksiyonlar diz kireçlenmesinde fayda sağlar.
- Dizdeki kireçlenme nasıl anlaşılır?
Diz ağrısı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtiler diz kireçlenmesinin habercisi olabilir. Tanı için kesin bir teşhis için doktora başvurmak önemlidir.
- Dizdeki kireçlenmeye yürüyüş iyi gelir mi?
Doktorunuzun onayı ve önerileri doğrultusunda yapılan düzenli yürüyüş, diz kireçlenmesinde semptomları hafifletmeye ve genel eklem sağlığını korumaya yardımcı olabilmektedir.
Sonuç
Diz kireçlenmesi yaygın görülen bir eklem hastalığı olsa da yaşam kalitenizi düşürmesini engellemek oldukça olasıdır. Erken teşhis, doğru tedavi yöntemi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle diz kireçlenmesinin belirtileri kontrol altına alınabilir ve aktif bir yaşam sürdürülebilir. Bu yazıda yer alan bilgiler tıbbi tavsiye niteliği taşımamaktadır.
Diz kireçlenmesi şüphesiyle herhangi bir belirti yaşıyorsanız mutlaka bir ortopedi uzmanına danışarak kişisel tedavi planınızı oluşturmalısınız.
Kaynak: https://www.utkuerdemozer.com/
Kaynak: Bülten
