TBMM (AA) - Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Genel Müdür Vekili ve Yönetim Kurulu Başkanı Sait Kocabay, "Ceylanpınar İşletmemizde 200 megavat gücünde Yap-İşlet-Devret modeliyle Güneş Enerjisi Santralinin kurulması yönünde çalışmalarımız başlatıldı" dedi.
TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonunda, TİGEM'in 2019-2020 yıllarına ilişkin hesapları görüşüldü.
Kocabay, komisyonda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin farklı bölgelerinde bulunan 17 işletmede 3 milyon 270 bin dekar arazi üzerinde faaliyetlerini sürdürdüklerini dile getirdi.
Özellikle buğday gibi stratejik önem taşıyan ürünlerin tohumculuğunun geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması adına yaptıkları çalışmalara dikkati çeken Kocabay, şu bilgileri paylaştı:
"Tamamı sertifikalı tohum amaçlı olarak gerçekleştirilen başta buğday olmak üzere arpa, tritikale ve yulaftan oluşan hububat üretimi 2019'da 288 kilogram verimle 280 bin ton iken, 2020'de dekara verim yüzde 11 artışla 319 kilograma ve üretim yüzde 12 artışla 322 bin tona ulaşmış, 2021'de ülke genelinde yaşanan aşırı kuraklığın etkisiyle 2020'ye göre dekara verim yüzde 9 azalışla 289 kilograma ve üretim yüzde 12 azalışla 283 bin tona düşmüştür. İşletmelerimizin yer aldığı bölgelerin iklim şartlarına uygun olarak belirlenen 24 çeşit buğday, 6 çeşit arpa, 3 çeşit tritikale ve 1 çeşit yulaf olmak üzere 34 çeşitte ürettiğimiz sertifikalı hububat tohumları, 2019'da 169 bin ton, 2020'de 160 bin ton ve 2021'de 135 bin ton ülkemiz çiftçileriyle buluşturulmuştur. 2022'de ülkemiz çiftçilerine 200 bin ton sertifikalı hububat tohumu satışı hedeflenmiştir."
Özel sektör tohumculuk firmaları iş birliğinde, her yıl ortalama 100 bin dekar sulu tarım arazisinde patates, hibrit mısır, hibrit ayçiçeği, pamuk, pancar, sebze ve yem bitkileri gibi sertifikalı tohumların üretiminin de yapıldığını belirten Kocabay, 2022'de söz konusu alanın 130 bin dekara çıkarmayı hedeflediklerini kaydetti.
Amasya/Gökhöyük İşletmesinde ve Samsun/Vezirköprü İlçesi Narlısaray Köyü çiftçileriyle sözleşmeli üretimle 2019'da 10 ton ve 2020'de 50 ton tohum amaçlı mahsul üretimi gerçekleştirildiğini anımsatan Kocabay, "TAGEM tarafından 2021'de tescil edilen Vezir 55 çeşidi endüstriyel kenevir tohum üretim hakkı alınarak bundan sonraki süreçte sertifikalı olarak üretilmesi hedeflendi ve 2022 yılı üretim hedefi 30 ton olarak belirlendi." diye konuştu.
- Büyük ve küçükbaş damızlık hedefleri
Kocabay, ülke ekonomisine katkı sağlanması amacıyla tarla bitkileri olarak; her yıl ortalama 20 bin ton yağlık ayçiçeği, 120 bin ton ikinci ürün dane mısır, 10 bin ton kırmızı mercimek üretimlerinin gerçekleştirildiğini ve serbest rekabet ortamında ihale yoluyla pazara arz edildiğini anlattı.
İşletmelerde genellikle dördüncü ve beşinci sınıf toprak yapısına sahip olan ve tarla bitkileri üretimine uygun olmayan arazilerde tesis edildiğini vurgulayan Kocabay, bahçe bitkilerinde ise 1200 ton Antep fıstığı, 18 bin ton narenciye, 290 ton ceviz ve badem gibi ürünlerin üretimlerinin yapılarak pazara arz edildiğini söyledi.
Genel Müdürlüğün diğer önemli bir görev alanının da Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu büyük ve küçükbaş damızlıkların ıslahı ve üretimi olduğuna işaret eden Kocabay, "Damızlık sığır varlığının 2022'de 33 bin başa çıkarılması hedeflendi." dedi.
Kocabay, ayrıca boğa spermalarının daha kaliteli duruma getirilmesi amacıyla boğa sperması üretiminin de 2022'de 1 milyon doza ve damızlık koyun satışını da 24 bin başa çıkarmayı planladıklarını aktardı.
Damızlık koyun yetiştiriciliği faaliyetlerinin toplam 11 milli ırkla yürütüldüğünün altını çizen Kocabay, "Ülkemiz gen kaynaklarının korunması, gelecek nesillere ulaştırılması adına, 1 işletmemizde 1100 baş Ankara Tiftik keçisi, 2 işletmemizde 200 baş Kangal ve Akbaş çoban köpeği ve 2 işletmemizde 850 Asya ceylanı yetiştiriciliği sürdürülmektedir." diye konuştu.
Kocabay, Türkiye'de atçılığının geliştirilmesi ve gen kaynaklarının muhafazası için 3 işletmede toplam 1400 baş hayvan varlığı ile Safkan Arap Atı yetiştiriciliği yapıldığını söyledi.
Türkiye yarış sahalarında koşan Safkan Arap atlarının yüzde 24'ünün TİGEM yetiştirmesi atlardan oluştuğunu belirten Kocabay, kazanılan ikramiyelerin yüzde 34'ünün alındığını kaydetti.
- Ceylanpınar'a GES projesi
İşletmelerde 2009'da 210 bin dekar olan sulu tarım arazisinin 2021'de 940 bin dekara çıkarıldığını vurgulayan Kocabay, "Toplam 110 bin dekar arazinin 2023'te sulamaya açılması hedeflenerek, Kuruluşumuzun toplam sulu tarım arazisi miktarının 1 milyon 50 bin dekara çıkarılması planlandı." ifadelerini kullandı.
Kocabay, 2022 yatırım programı ile Ceylanpınar İşletmesinde 12 damızlık koyun tesisi yatırımıyla ilgili sürecin başlatıldığını ve 2023'te hizmete alınmasının planlandığını bildirdi.
Ceylanpınar İşletmesinde geçen yıl Türkiye'nin en büyüğü olan 30 ton/saat kapasiteli tohum hazırlama tesisi kurulumuna başlanıldığını ve 2022 Haziran içerisinde hizmete alınmasının planlandığını belirten Kocabay, bu yatırımla Kuruluşun sertifikalı tohum hazırlama kapasitesinin 370 ton/saate ulaştığını söyledi.
Kocabay, "Ceylanpınar İşletmemizde 200 megavat gücünde Yap-İşlet-Devret modeliyle Güneş Enerjisi Santralinin kurulması yönünde çalışmalarımız başlatıldı." dedi.
Tarımsal hasılalarının 2019'da 1 milyar lira, 2020'de 1,4 milyar lira ve 2021'de 1,8 milyar liraya çıkarıldığı bilgisini veren Kocabay, "2017'de 59,3 milyon lira olan Kuruluşumuz zararı 2018'de 9,3 milyon liraya düşürüldü. 2019'da son 6 yıldan sonra 20,8 milyon lira kara geçildi. Bu karlılık 2020'de 76,7 milyon liraya ve 2021'de 132 milyon liraya ulaşmıştır." şeklinde konuştu.
Dünyada yaşanan salgın döneminde ve öncesinde tarımın, başlı başına stratejik önem taşıyan bir sektör haline geldiğine dikkati çeken Kocabay, şunları kaydetti:
"Kuruluşumuz, bu farkındalığın verdiği sorumluluk duygusuyla son yıllarda yapmış olduğu atılımlarla sertifikalı hububat tohumu ile damızlık üretimi ve dağıtımı noktasında artışlar sağlamış, sulama yatırımlarını artırarak devam ettirmiş, mekanizasyonun büyük bir kısmını yenilemiş, tarımda yüksek teknoloji kullanımını tohum ve damızlık üretiminin her alanında yaygınlaştırmıştır. 2022'de 405 milyon liralık bir yatırımla bu süreci hızlı bir şekilde devam ettirmeyi hedefliyoruz."
Komisyon üyelerinin görüş, öneri ve sorularının ardından TİGEM'in 2019-2020 yıllarına ilişkin hesapları ibra edildi.
Kaynak:
