BEYRUT (AA) - MAHMUT GELDİ - Lübnanlı uzmanlar, Şii Hizbullah'ın siyasi kanadının, kitlesel gösteriler sonucu 29 Ekim 2019'da başbakanlıktan istifa etmek zorunda kalan Sünni Müstakbel Hareketi lideri Saad Hariri'yi hükümeti kurma görevini alması sırasında desteklememesine rağmen kabinesinde "teknokrat isimlerle" yer alacağını düşünüyor.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Beyrut Limanı'ndaki patlamaya tepki eylemlerinin ardından 10 Ağustos'ta istifa eden Hassan Diyab hükümetinin yerine yeni kabineyi oluşturacak ismin belirlenmesi için meclisteki siyasi gruplarla istişare görüşmeleri yaptı.
Görüşmelerde Sünni Müstakbel Hareketi, Meclis Başkanı Nebih Berri liderliğindeki Emel Hareketi, Dürzi lider Velid Canbolat'ın başkanlığındaki İlerlemeci Sosyalist Partisi, Hristiyan Marada Partisi ve Ermeni Taşnak Partisi tercihlerini Hariri'den yana kullanırken, Hristiyan Özgür Yurtsever Hareketi ve Lübnan Güçleri Partisi ile Hizbullah grubu çekimser oy kullandı.
Görüşmelere katılan 118 vekilin ekseriyetini oluşturan 65'inin desteğini alan Hariri, Cumhurbaşkanı Avn tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildi.
Bu süreçte en çok dikkati çeken gelişme ise geçen yıl gösterilerin ardından Hariri'nin istifasına karşı çıkan Hizbullah'ın parlamentodaki 12 üyelik grubunun, istişare görüşmelerinde herhangi bir ismi desteklemediklerini açıklaması oldu.
Konuyu AA muhabirine değerlendiren Lübnanlı uzmanlar, Hizbullah'ın eskiden beri Müstakbel Hareketi'nden kimseyi başbakanlık için seçmeme yönünde bir geleneğe sahip olduğunu, ancak yeni kabinede "teknokrat isimlerle" yer alacağını öngörüyor.
- "Hizbullah, Hariri'nin kabinesinde teknokrat isimlerle yer alacak"
Hizbullah'a yakınlığıyla bilinen gazeteci yazar Kasım Kasir, Lübnan'da Şiilerin güçlü siyasi grubu Hizbullah'ın Hariri'ye desteğini açıklamamasının sebebini, Hristiyan müttefikleri Cumhurbaşkanı Mişel Avn ve damadı Özgür Yurtsever Hareketi lideri Cibran Basil'le dayanışmasına bağladı.
Cumhurbaşkanı Avn ve damadı Basil'in Hariri ile anlaşmazlık yaşadıklarına dikkati çeken Kasir, "Hizbullah da tabii ki müttefikleri Avn ve damadından yana saf tutuyor. Hizbullah aynı zamanda hükümeti kurma sürecinin ilk adımı olan istişare görüşmelerinde Hariri'ye desteğini açıklamadı ki sonrasında diyalog kapıları açık kalsın." dedi.
Hizbullah'ın Hariri'ye desteğini açıklamamakla birlikte kendisinin başbakanlığına karşı olmadığını vurgulayan Kasir, "Ayrıca Hizbullah, Hariri'nin başbakanlığında kurulacak kabinede teknokrat isimlerle yer alacaktır." ifadelerini kullandı.
- Cibran Basil, teknokratlar hükümetine Hariri'nin liderlik etmesine karşı
Hizbullah'ın müttefiki Hristiyan Özgür Yurtsever Hareketi lideri Basil, Hariri'nin teknokratlar hükümeti kurmasına karşı çıkarak, "ya kabinenin tümü siyasilerden olacak ya da tümüyle teknokratlardan olacak" şartını koşuyor.
Basil, 13 Ekim'de Hariri'nin teknokratlar hükümeti kurma yönündeki açıklamalarına tepki olarak, "Teknokratlar hükümetine başbakanlık yapmak isteyen kimse, öncelikle kendisinin teknokrat olup olmadığına baksın." demişti.
Uzmanlara göre Sünni Müstakbel Hareketi lideri Hariri, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un girişimi olarak öne sürülen teknokratlar hükümetindeki ısrarını, Özgür Yurtsever Hareketi Genel Başkanı Basil'i kabine dışında tutmak için sürdürüyor.
Hükümeti kurma görevini aldıktan sonra kabinenin nasıl şekilleneceğine dair dün siyasi güçlerin liderleriyle istişare görüşmelerini yapan Hariri, Fransız girişimi kapsamındaki reformlar doğrultusunda teknokratlar hükümeti kuracaklarını söyledi.
Yeni hükümeti kurmak için kaybedecek zamanları olmadığını dile getiren Hariri, "Ülkede bir çöküntü var. Bizler de ihtilafları bir kenara bırakarak bu fırsatı değerlendirmenin yanı sıra Lübnanlılar ile uluslararası toplumun devlete olan güvenini geri kazanmak için pozitif tutumlar sergilemeliyiz." dedi.
Hristiyan partilere yakınlığıyla bilinen Lübnan Cumhuriyet gazetesi de Hizbullah'ın, hükümeti kurma konusunda Cumhurbaşkanı Avn ve damadı Basil'e kimsenin dayatmalarda bulunmasına karşı çıktığını, dayatmalar yerine Basil ile Hariri arasında yakınlaşmayı umduğunu yazdı.
- Hizbullah bugüne kadar tek bir sefer Hariri'yi destekledi
Lübnanlı siyaset uzmanı Munir er-Rabih de Şii Hizbullah'ın siyasi grubunun, 1990'dan sonra siyasete giren Refik Hariri döneminden beri Sünni Müstakbel Hareketi'nden kimseyi başbakanlık için desteklememe politikası izlediğini belirtti.
Hizbullah grubunun, parlamentoya girdiği yaklaşık 30 yıldan beri sadece 2018'de Hariri'nin başbakanlığına desteğini açıkladığını hatırlatan Rabih, bu desteğin de siyasi birtakım dengeler kapsamında geldiği yorumunda bulundu.
Rabih, "Hizbullah, kendi çizgisine yakın duracak isimlerin dışında kimseyi başbakanlık makamı için desteklemez. Örneğin bugüne kadar 1998-2000 yıllarında başbakanlık yapan Selim el-Has, mevcut Başbakan Hassan Diyab ve geçen ay hükümeti kurmakla görevlendirilen ancak daha sonra görevi iade eden Lübnan'ın Berlin Büyükelçisi Mustafa Edib'in dışında hiç kimseyi başbakanlık makamı için desteklemedi." diye konuştu.
Bu arada Hizbullah her ne kadar Hariri'ye desteğini açıklamamış olsa da kendisinin en güçlü müttefiki Şii Emel Hareketi ile Ermeni Taşnak Partisi, Hariri'yi destekleyenlerin başında geldi.
- Saad Hariri kimdir?
Saad Hariri, babası eski Başbakan Refik Hariri'nin 2005'te ölümünden sonra Müstakbel Hareketi'nin başına geçti ve Lübnan'da 2009, 2016 ve 2018 yıllarında kurulan hükümetlere başbakanlık yaptı.
Hizbullah ve Suriye'deki Beşşar Esed rejimine karşıtlığıyla bilinen 50 yaşındaki Sünni siyasetçi Hariri, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile vatandaşı olduğu Fransa'ya yakın bir duruş sergiliyor.
Uzmanlara göre Lübnanlılar, ABD'nin yaptırımları hedefindeki Hizbullah'a karşıtlığıyla bilinen Hariri'nin liderliğindeki hükümetin daha iyi uluslararası destek bulacağından umutlu olabiliyor.
Kaynak:
