Tıbbi olarak Pilonidal Sinüs olarak bilinen sağlık sorunu halk arasında kıl dönmesi ismi ile anılmaktadır. Bu yazımızda kıl dönmesi hastalığının ne olduğundan, nasıl ortaya çıktığından bahsedilecektir. Ayrıca tedavi seçenekleri karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Bu sayede tedaviler hakkında detaylı bilgi sahibi olan hastalar kendilerine en uygun yöntemi tercih edebileceklerdir.
Kıl Dönmesi Nedir?
Kıl dönmesi vücuttan kopan kıl, tüy, deri döküntüsü gibi maddelerin kendisine bir yol bularak kuyruk sokumu bölgesinden deri altında toplanması ve toplanan kılların kendisine yuva oluşturmasıdır. Kılların deri altına geçmek için oluşturdukları yola kıl giriş deliği ismi verilmektedir.
Deri altında biriken kıllar zaman içerisinde vücut tarafından bir kapsül ile sarılır. Bunun nedeni vücudun yabancı madde olan kılları tespit etmesi ve kendini korumaya çalışmasıdır. Bu kapsüle kıl dönmesi kapsülü ismi verilmektedir. Hastalığın tedavi edilebilmesi için ya kapsülün cerrahi müdahale ile çıkarılması gerekir ya da tamamen yok edilmesi gerekir.
Kıl Dönmesi Neden Olur?
• Vücuttan kopan kıl ve tüylerin kuyruk sokumu bölgesinde birikmesi
• Bölge hijyenine yeteri kadar dikkat edilmemesi
• Fazla kilolu olmak
• Uzun saatler oturmak
Vücuttan kopan kıl ve tüylerin kuyruk sokumu bölgesinde birikmesi hastalığın başlıca sebebidir. Kuyruk sokumu bölgesinde biriken kıllar zamanla kalçaların sürtünmesinin etkisiyle delik oluşturarak cilt altına geçmektedir. Aşırı terleme ve fazla kilolu olmak sürtünmenin etkisini arttırdığı için kılların cilt altına geçmesini de kolaylaştırmaktadır.
Yapılan araştırmalar kıl dönmesi sorununun erkeklerde kadınlardan iki kat fazla görüldüğünü tespit etmiştir. Ayrıca kıl dönmesi hastaları arasında yapılan çalışmalarda obezite ve fazla kilolu kişilerde riskin (%37) çok daha fazla olduğu da tespit edilmiştir. Uzun saatler oturarak çalışan bireylerde de kıl dönmesi riskini (%44) daha fazla olduğu anlaşılmıştır.
Kıl Dönmesi Nerede Oluşur?
Kıl dönmesi hastalığı %95 oranında kuyruk sokumu bölgesinde nadiren ise göbek deliği çevresinde görülmektedir.
Kuyruk sokumu bölgesinde oluşan kıl dönmesi sorunu orta hatta ve anüsten yaklaşık olarak 4 ile 8 cm uzaklıkta görülebilmektedir.
Kıl Dönmesi Belirtileri Nelerdir?
• Kuyruk sokumu bölgesinde kıl giriş delikleri
• Şişlik
• Apse Oluşumu (apse her zaman oluşmayabilir.)
• Ağrı
• Akıntı
• Kötü Koku
• Kaşıntı
Kıl dönmesi kıl giriş deliklerinin oluşması ile kendini belli eder sonrasında kılların delikten girmesi ile kıl dönmesi kapsülü oluşur. Bu durum da şişlik oluşmasına neden olur. Vücut kılları yok etmek için bir salgı salgılar. Bu salgı vücut dışına atılırsa akıntı, atılmaz birikirse de apse şikayetine neden olur. Apse oluşması ise hastalarda şiddetli ağrıya neden olur. Akıntı ciltte tahriş ve kaşıntıya neden olabilir.
Kıl Dönmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Kıl dönmesi uzun yıllardan beri var olan bir hastalıktır. Bu nedenle geçmişten günümüze birçok tedavi denenmiştir.
Tedavi ilk olarak klasik cerrahi ameliyatlarla yapılmıştır. Hasta konforunun düşük olması, iyileşme süresinin uzun olması, tedavide geniş alanlarda kesi yapılması ve sağlıklı dokuların zarar görmesi gibi nedenler klasik tedavilerde güncellemeye gidilmesini sağlamıştır.
Klasik ameliyatlardaki olumsuzlukların giderilmesi için mikro cerrahi girişimler geliştirilmiştir. Bu tedavilere çağdaş kıl dönmesi tedavileri de denilmektedir.
Ameliyat korkusu olanlar ve cerrahi müdahale ile tedavi olmak istemeyenler içinde ameliyatsız tedaviler geliştirilmiştir.
Klasik yöntemlerin uygulayıcısı neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu nedenle yazıda klasik ameliyatlara yer verilmemiştir. Bunun yerin çağdaş tekniklerden; bascom ve mikro sinüsektomi, ameliyatsız yöntemlerden; sinüsotomi ve lazer teknikleri ele alınacaktır.
Çağdaş Kıl Dönmesi Ameliyatları
En son geliştirilen ve hasta konforunun yüksek olduğu cerrahi müdahaleler bascom ve mikro sinüsektomi teknikleridir. Bu tedaviler kesi miktarı az olması sayesinde oldukça avantajlıdır.
Bascom Ameliyatı
World Journal of Surgery dergisinde 2013 yılında yayınlanan bir makalede klasik ameliyatlar ve bascom ameliyatı karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak bascom ameliyatının daha kısa sürede, daha az doku kesilerek yapıldığı ve tedavi sonrasında hem kısa hem uzun dönemde tekrar etme riskinin daha az olduğu tespit edilmiştir.
Bascom mikro sinüsektomiden önce geliştirilmiş çağdaş ameliyat tekniğidir. Bu teknikte amaç kıl dönmesi kapsülünü klasik ameliyatlara oranla daha az kesi yaparak çıkartmaktır.
Kesi miktarının az olması sayesinde lokal anestezi altında klinik ortamında uygulanabilmektedir. Sonrasında hastane yatışına gerek kalmadan hastalar aynı gün evlerine dönebilmektedir.
Bascom ameliyatının güncellenmiş hali mikro sinüsektomi tedavisidir. Uygulama basamakları benzerdir. Bu nedenle ayrıntılar mikro sinüsektomi başlığı altında paylaşılacaktır.
Mikro Sinüsektomi Tedavisi
Mikro sinüsektomi ameliyatlı tedaviler arasında en son geliştirilen ve en avantajlı olan tekniktir. Tedavide mantık bascom ameliyatı ile aynıdır.
Mikro Sinüsektomi Tekniği Nasıl Uygulanır?
Mikro Sinüsektomi tedavisinde ilk olarak işlem yapılacak alan lokal olarak uyuşturulur.
Ardından 2*2 cm boyutunda bir kesi açılır. (Normalde klasik ameliyatlarda kesi uzunluğu minimum 7*7 hatta daha da geniş olabilmektedir. Uzunluk kesinin yapılış şekline göre değişkenlik göstermektedir.)
Açılan keşiden kıllar kendisini çevreleyen kapsül ile birlikte çıkartılır.
Sonrasında kesi yapılan alan estetik dikişlerle kapatılır. Ve tedavi tamamlanır.
Mikro Sinüsektomi Tekniğinin Avantajları
Lokal anestezi ile uygulanması sayesinde hastane ortamına gerek duyulmaz.
Hastane ortamına gerek duyulmaması sayesinde ekonomik bir tedavidir.
Kesilen doku miktarı az olması sayesinde hasta aynı gün sosyal hayatına dönebilir.
Tedavi sonrasında kesi yapılan alan estetik dikişle kapatılır bu sayede yok denecek kadar az bir iz kalır.
Tedavi sonrasında pansuman vs gibi özel bakıma ihtiyaç duyulmaz.
Tekrar etme riski diğer ameliyatlara göre çok daha düşüktür.
Ameliyatsız Kıl Dönmesi Tedavileri
Ameliyatsız kıl dönmesi tedavileri şunlardır; kristalize fenol, gümüş nitrar, sinüsotomi ve lazerle tedavisidir.
Kristalize fenol ve gümüş nitrat tedavisinde kıl giriş deliklerinden bahsedilen kimyasal maddeler uygulanarak kıllar yakılarak tedavi sağlanır. Başarı oranları düşük, yanık riski olan tedaviler olmasından dolayı tercih edilen ve uygulanan yöntemler değildir.
Sinisotomi Tekniği
Sinüsotomi tekniğinde amaç herhangi bir kesi yapılmadan sinüs içinin temizlenmesidir. Bunun için kıl giriş delikleri ya da varsa apse çıkış deliği kullanılır.
İlk olarak kıl giriş deliği veya deliklerinin çevresi lokal olarak uyuşturulur. Sonrasında delikler dermal punç ve radyo frekans cihazı ile genişletilir. Genişletilen bu deliklerden ince tel fırça ve küretlerle girilerek yabancı maddeler temizlenir. Etraf dokularda iltihap oluşumu varsa onlarda temizlenir.
Ardından enfeksiyon oluşumunu engellemek için temizlenen alan antiseptik solüsyonlarla temizlenir.
Tedavi sonrasında genellikle dikiş atılmaz ancak doktorun tercihine göre tek dikiş atılabilir.
Tedavi yaklaşık 10 dakika gibi bir sürede tamamlanır. Tedavi sonrasında 10-15 dakika dinlenildikten sonra gündelik hayata dönülebilir.
Lazerle Kıl Dönmesi Tedavisi
Lazerle kıl dönmesi uygulama mantığı olarak sinüsotomi tekniğine benzerdir. Lazerle kıl dönmesi tedavisi de kesi ve dikiş yapılmadan uygulanabilmektedir. Tedavi ‘’Laser ablation of the fistula tracté”(’LAFT) adı ile de anılmaktadır.
İlk olarak kıl giriş deliklerinin olduğu alan lokal olarak uyuşturulur. Sonrasında delikler dermal punch yardımı ile genişletilir. Kıllar, kılları saran kapsül ve granulasyon dokuları küret yardımı ile temizlenir.
Temizlik işlemi tamamlandıktan sonra lazer cihazının ince ucu ile deliklerden girilir. Girilen bu deliklerden 360 derece yani bütün yüzeyler etkilenecek şekilde lazer ışını uygulanır. Bu sayede kıl giriş delikleri kapatılmış olur.
Başarı oranı yüksek bir tedavi tekniğidir. Kıl giriş deliklerinin kapatılması sayesinde tekrar etme riski oldukça düşüktür.
Ameliyatsız Tedavi Kimlere Uygulanabilir?
Kıl dönmesi hastalarının yaklaşık olarak %95ine ameliyatsız teknikler uygulanabilir. Ancak çok ilerlemiş vakıalarda ameliyatsız tedaviler yetersiz kalır. Bu durumda cerrahi müdahaleye başvurulur. Cerrahi müdahale gereken durumlarda en avantajlı teknik olan mikro sinüsektomi tekniğinin uygulanması önerilir.
Referanslar
https://www.ideatip.net/kil-donmesi-tedavisi-nasil-yapilir
Kaynak:
