ANKARA (AA) - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İdlib'le ilgili dörtlü zirvenin kesin olmadığını, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ikili görüşme de yapabileceklerini belirterek, "5 Mart itibarıyla, yeri büyük ihtimalle İstanbul olacak. Bu arada ikili, dörtlü meselesini görüşmelerle devam ettireceğiz." dedi.
Erdoğan, Azerbaycan ziyaretinden yurda dönüşünde uçakta gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
Azerbaycan ile "tek millet, iki devlet" ilkesine dayanan ilişkilerin her geçen gün daha da güçlendiğini belirten Erdoğan, ziyarette Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin 8'inci toplantısını gerçekleştirdiklerini, toplam 14 anlaşma imzaladıklarını anımsattı.
Bu anlaşmalar çerçevesinde, 2019'da yaklaşık 4,5 milyar doları bulan ticaret hedefinin 2023 için 15 milyar dolar olduğunu aktaran Erdoğan, Tercihli Ticaret Anlaşması ile bu hedefe hızla ulaşacaklarına olan inancını dile getirdi.
Ayrıca Azerbaycan ile Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ve TANAP gibi büyük projelere imza attıklarını ifade eden Erdoğan, "Karşılıklı yatırımlarımız her gün artıyor. Savunma sanayi alanında da güçlü bir iş birliğimiz var. Bölgesel konularda da Azerbaycan'la tam bir dayanışma içindeyiz. Azerbaycan'la Ermeni iddiaları, İslam düşmanlığı, ırkçılık ve ayrımcılıkla mücadele konularında da birlikte çalışıyoruz." diye konuştu.
"Yukarı Karabağ konusunda Azerbaycan'ın yanındayız" mesajı veren Erdoğan, şunları söyledi:
"İşgal altındaki topraklar artık özgürlüğüne kavuşmalı ve bölgeye barış, istikrar gelmelidir. Malum 'Minsk Süreci' bir oyalama olarak yaklaşık 25 yıldır devam ediyor. Bu oyalama taktiğiyle ne Amerika ne Rusya bu işi çözmüştür. Minsk Üçlüsü şu ana kadar bir çözüm üretemediği gibi yapılan ikili görüşmelerde de maalesef hiçbir netice çıkmamıştır. Son olarak yarın yıl dönümünü idrak edeceğimiz Hocalı Katliamı'nı tekrar lanetliyorum. 1992'de yaşanan bu elim hadisede malum 613 kardeşimiz şehit edilmişti. Hepsine Allah'tan rahmet diliyorum."
- "Nahçıvan'ı iki yönlü güçlendirelim istiyoruz"
Azerbaycan ile görüşmelerde hassas bazı önemli gelişmeler de yaşandığını belirten Erdoğan, "Bunlardan bir tanesi, Nahçıvan-Türkiye arasındaki doğal gaz hattını süratle gerçekleştirmek için ilk adımı attık, gerekli talimatlarını verdik. 60 kilometre bizim Iğdır'dan sınıra, 60 kilometre de Nahçıvan merkezden sınıra ilerleyecek. 160 kilometreyi bulacak bu doğal gaz hattını süratle bitirmek suretiyle Nahçıvan'ı iki yönlü güçlendirelim istiyoruz. Normalde İran'dan doğal gaz ihtiyacını karşılayan Nahçıvan'a böylece bizden de alternatif gitmiş olacak." dedi.
Bakü ziyaretindeki 14 imzanın içinde bir de Nahçıvan-Kars arasındaki demir yolu anlaşması bulunduğunu anımsatan Erdoğan, "Bu adım Nahçıvan'ın daha özerk bir yapıya kavuşmasını güçlendirecektir. Buna dair talimatları da ilgili arkadaşlarımıza verdik. Bu anlaşmayı imzalayarak süreci başlatmış oluyoruz. Rabb'im inşallah bunun da sonunu hayır etsin." diye konuştu.
İki ülkenin kültürel konularda aynı tarihi paylaştığını, aynı havayı teneffüs ettiğini dile getiren Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Haziran ayında 2020 Avrupa Şampiyonası kapsamında A Milli Futbol Takımı'mızı izlemeye Bakü'ye geleceğiz. İlk maçını Roma'da oynayacak olan A Milli Futbol Takımı'mız diğer iki maçını da Bakü'de oynayacak. Siyasi noktada Türkiye-Azerbaycan arasında zaten herhangi bir sıkıntı söz konusu değil. Her zaman birbirinin mütemmimi iki ülke konumundayız. Askeri olarak dayanışmamız devam ediyor, eğitim konusunda bu dayanışma sürekli zaten var ve Efes tatbikatına kendilerini davet ettik, inşallah gelecekler. Bunun dışında yine aramızdaki eğitim-öğretim dayanışması devam ediyor. FETÖ ile mücadele konusunda gerekli olan desteği başından itibaren veriyorlar. Bu ziyarette, geçirdikleri seçim sebebiyle de kendilerini kutladık ve bu yeni süreçte de başlattıkları reformun artarak, güçlenerek devamını temenni ettik."
- "Bugünden çok çok farklıydı"
Azerbaycan'da son yıllardaki siyasi dönüşüme ilişkin değerlendirmesi sorulan Erdoğan, Haydar Aliyev döneminde de Azerbaycan'a geldiğini, 1992'de Necmettin Erbakan ile bu ziyareti gerçekleştirdiğini anlatarak, "O zaman marketlerde, pazarlarda pek bir şey göremezdiniz. Vitrinden bir şey sorduğunuzda, satıcı eğer vitrinde gösterdiğiniz şeyin bir ikincisini bulamazsa 'dur dur' der, arkaya geçer arkadaki ortak depodan alır gelirdi. Ciddi manada sıkıntının olduğu bir dönemdi ve bu sıkıntının olduğu dönem bugünden çok çok farklıydı." ifadelerini kullandı.
Haydar Aliyev ile geçiş süreci gerçekleştiğini, onunla başlayan ve İlham Aliyev'le devam eden reform sürecinde de çok şey değiştiğini belirten Erdoğan, "Caddeler, yollar, bütün gördüğünüz sanat eserleri ortaya çıktı. Bundan 20 yıl önce bunların hiçbiri yoktu." değerlendirmesinde bulundu.
O günün şartlarını bilmeden bugünün tanımlanamayacağını ifade eden Erdoğan, "Bu reform, değişim, dönüşüm sürecinin başlaması Haydar Aliyev ve İlham Aliyev'le olmuştur. İlham Aliyev başkanlığında Azerbaycan, özellikle savunmada çok ciddi ilerlemeler kaydetti. Ermenistan'la olan sıkıntılar öyle rastgele ortaya çıkmadı. Hem gelişeceksin hem de kalkınacaksın. Şu anda çok ciddi bir gelişmenin olduğunu görüyorum. Hatta geçmişte petrol kuyularının olduğu manzaraları da biliyorum. Ama şimdi petrolün, doğal gazın çıkarıldığı alanlar bile çok değişti. Dolayısıyla burada hakkını teslim etmek lazım. Azerbaycan'daki reform sürecinin güçlenerek devam edeceğine inanıyorum." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "İdlib konusundaki dörtlü zirve 5 Mart'ta olacak mı? Yeri neresi olacak? Rusya'nın tutumunda bir değişiklik gözlemliyor musunuz?" sorusunu ise şöyle yanıtladı:
"Bu dörtlü zirve konusunda şu anda kesin değil dersem daha yeridir. Çünkü Sayın Putin 'Biz bunu ikimiz beraber yapsak daha isabetli olur' gibi bir teklif getirince ben dedim ki bu da olabilir, dörtlü de olabilir. Şu anda İdlib'de bizim ikimizin kararı çok büyük önem arz ediyor. Tarih konusunda hemen hemen mutabık sayılırız, yani 5 Mart itibarıyla... Yeri itibarıyla büyük ihtimalle İstanbul olacak. Bu arada ikili, dörtlü meselesini yine görüşmelerle devam ettireceğiz. Moskova'ya giden heyetimiz ile Ankara'ya gelen Rus heyet arasında Ankara'da görüşmeler yapılıyor. Bu heyetler arası görüşmenin neticesine göre de biz tekrar telefon diplomasisini devam ettireceğiz."
(Sürecek)
Kaynak:
