KUDÜS (AA) - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İran'ın Ukrayna savaşında "Rusya'ya silahlı insansız hava araçları (SİHA) yardımının karşılığında Moskova'nın Tahran'ın nükleer programına destek verebileceğini" söyledi.
Haaretz'in düzenlediği konferansa video mesajla katılan Zelenskiy, İsrail'in Ukrayna savaşında tarafsız kalmasını eleştirdi.
Zelenskiy, Rusya'nın Ukrayna'ya yaklaşık 4 bin 500 füze attığını ve füze stoklarının azaldığını, bu nedenle "uygun fiyatlı silah arayışında" bunları İran'da bulduğunu dile getirdi.
Ukrayna istihbaratının Rusya'nın İran'dan yaklaşık 2 bin "intihar SİHA" sipariş ettiğini değerlendiğini aktaran Zelenskiy, "Rusya bunu İran'a sizce nasıl ödüyor? İran parayla mı ilgili? Muhtemelen para değil. Bu Rusya'nın İran'ın nükleer programına yardım etmesi karşılığında. İttifaklarının asıl anlamı bu. Bu (Rus-İran) ittifak, eğer ki politikacılarınız zamanında bir karar verselerdi, bizim istediğimizi sunsalardı olmayacaktı." ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, İsrail'den talep ettikleri hava savunma sistemlerine işaret ederek "eğer ki Ukrayna'da hava sahası güvenliği sağlansaydı Rusya'nın İran'a giderek karşılığında başka bir şey sunarak yardım istemeyeceğini" savundu.
İsrail'e "Batı demokrasileriyle birlikte hareket ederek Kiev'e silah yardımı yapma" çağrısında bulunan Zelenskiy, Rusya'nın Suriye'deki varlığının Ukrayna savunması sayesinde azaldığını" fakat İsrail yapımı "Demir Kubbe" hava savunma sisteminin kendilerinde bulunmadığını kaydetti.
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, Ukraynalı Mevkidaşı Oleksii Reznikov ile bugün yaptığı telefon görüşmesinde, ülkesinin "operasyonel kısıtlamalar" gerekçesiyle Kiev'e silah vermeyeceğini ancak "sivillerin hayatını kurtaracak erken uyarı sistemi" sağlayabileceklerini belirtmişti.
- İsrailli Bakan'dan Ukrayna'ya askeri yardım çağrısı
İsrail Diaspora Bakanı Nachman Shai geçen hafta İran'ın Rusya'ya balistik füze göndermeye başladığı haberleri üzerine sosyal medyada yaptığı paylaşımda, "İsrail'in artık bu kanlı çatışmada durması gereken yere ilişkin şüphe yok. Ukrayna'nın ABD ve NATO ülkelerinin sağladığı biçimde askeri yardım da almasının vakti geldi." ifadesini kullanmıştı.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev ise İsrail'in Ukrayna'ya olası silah desteğini, "pervasızca bir adım" olarak tanımlayarak, "Uluslarımız arasındaki tüm devletler arası ilişkiyi yok eder." demişti.
Bunun üzerine İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz da AB ülkelerinin büyükelçileriyle yaptığı görüşmede, ülkesinin Kiev'in talep ettiği biçimde Ukrayna'ya silah sistemleri tedarik etmeyeceğini ancak "siviller için hayat kurtarıcı erken uyarı sistemi" sağlayabileceğini söylemişti.
- İsrail, Ukrayna savaşında Rusya ile Batı arasında sıkıştı
Diplomatik, güvenlik ve stratejik ortaklıklarını özellikle ABD ve Batı ülkeleri ekseninde inşa etmesine rağmen son yıllarda Rusya'yla da yakınlaşan bir görüntü çizen İsrail, Moskova ile sağladığı askeri koordinasyon sayesinde İran'a bağlı hedefler olduğu gerekçesiyle Suriye'ye iç savaş boyunca hava ve füze saldırıları gerçekleştirdi.
Ancak Ukrayna savaşının doğurduğu Rusya ve Batı arasındaki yeni kamplaşma İsrail'i zor durumda bıraktı. Rusya'nın Ukrayna saldırısı sonrası İsrail hükümeti başlangıçta Rusya'yı doğrudan hedef alan açıklamalardan kaçınarak "ateşkes ve barış" çağrılarını yineledi ve Ukrayna'ya sadece insani yardım gönderdiğine vurgu yaptı.
Bir önceki İsrail Başbakanı Naftali Bennett, Rusya'nın ismini zikretmeden Ukrayna savaşına ilişkin açıklama yaparken dönemin Dışişleri Bakanı Yair Lapid ise Rusya'yı suçlayan ve kınayan açıklamalarıyla dikkati çekti.
Tel Aviv yönetimi, Rusya'yı karşısına alma konusundaki çekincelerini, "Rusya ve Ukrayna'daki sayısı yüz binlere ulaşan Yahudi cemaati" ve "Suriye'deki Moskova ile askeri koordinasyon ve güvenlik" şeklinde sıraladı.
- Ukrayna savaşı ve gidişatı dengeleri bozdu
İsrail'in Ukrayna ve Rusya'ya karşı tavır alma konusunda ABD ve Batı'daki müttefiklerinden baskı gördüğü basına da yansıdı. Bu kapsamda İsrail, nisan sonunda Kiev yönetimine çelik yelek ve askeri kask gönderme kararı aldı.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda, nisan ayında Rusya'yı, Ukrayna'ya karşı başlattığı savaş nedeniyle Cenevre merkezli İnsan Hakları Konseyi üyeliğinden çıkarmak amacıyla yapılan oylamada İsrail, Rusya aleyhine oy kullandı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, oylama üzerine İsrail'in, "Ukrayna'daki durumu kullanarak uluslararası toplumun dikkatini Filistin meselesinden çekmeye çalıştığını" vurguladı.
Rus yöneticilerin, Filistinli yetkililerle yaptığı telefon trafiği de bu dönemde yoğunlaştı.
- Lavrov'un "Hitler Yahudi asıllıydı" açıklamalarına İsrail'den tepki
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un mayıs başında Adolf Hitler'in Yahudi asıllı olduğu yönündeki açıklamalarına İsrail'de en üst düzeyden tepkiler geldi. Rusya'nın Tel Aviv Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.
Dönemin İsrail Başbakanı Bennett, Dışişleri Bakanı Yair Lapid ve diğer birçok üst düzey isim, Lavrov'un açıklamalarına tepki gösterdi.
İsrail hükümetinden yapılan yazılı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Lavrov'un "Hitlerin Yahudi asıllı olduğu" şeklindeki ifadeleri nedeniyle Bennett'ten özür dilediği bildirildi. Ancak Kremlin'den yapılan açıklamada Putin'in özür dilediğine dair bilgi yer almadı.
Bu dönemde, Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrailli paralı askerlerin Ukrayna saflarında Rus birliklerine karşı savaştığını iddia etti.
Rusya Adalet Bakanlığı, Yair Lapid'in temmuzda başbakanlık koltuğuna oturmasından kısa süre sonra İsrail'in kuruluşunda da önemli rol üstlenen Yahudi Ajansı'nın Rusya temsilciliğinin kapatılması için mahkemeye başvurdu. Rus yargısı, konuya ilişkin duruşmayı birkaç kere erteledi ve henüz kararını açıklamadı.
Kaynak:
