İSTANBUL (AA) - AİŞE HÜMEYRA BULOVALI - "Ezel" ve "Muhteşem Yüzyıl"da canlandırdığı karakterlerle unutulmazlar arasına giren oyuncu, senarist, yönetmen ve yapımcı Tuncel Kurtiz'in vefatının üzerinden 9 yıl geçti.
Tam adı Tuncel Tayanç Kurtiz olan sanatçı, Selanik doğumlu bürokrat Hamdi Vala Kurtiz ile Boşnak Müfide Kurtiz'in oğlu olarak, 1 Şubat 1936'da İzmit'in Bahçecik nahiyesinde dünyaya geldi.
Babasının görevi gereği ilköğrenimini 8 farklı şehirde sürdüren sanatçı, ortaokulu Edremit'te tamamladı.
Kurtiz, İstanbul Haydarpaşa Lisesi'nde okurken İETT'de yarı zamanlı ışık kontrolörü olarak çalıştı. Üniversitede hukuk, İngiliz filolojisi, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde eğitim gören sanatçı, hiçbirini tamamlayamadan üniversiteden ayrıldı.
- Yüzden fazla sinema filminde oynadı
Haldun Dormen Tiyatrosu'nda 1958'de başladığı oyunculuk serüvenine, Orhan Günşiray'ın yönettiği 1964 yapımı "Şeytanın Uşakları" filmiyle sinemada devam eden usta isim, kariyeri boyunca yüze yakın sinema filmi ile çok sayıda televizyon dizisinde oynadı.
Tuncel Kurtiz, ilk ödülünü aldığı 1979 yapımı "Gül Hasan" filminin senaryosunu yazıp ve yönetmenliğini üstlendi.
"Bereketli Topraklar Üzerinde" adlı 1980 yapımı filmin senaryosunu kaleme alan sanatçı, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yurt dışına yerleşti. İsveç, ABD ve Almanya'da tiyatroyla sinema çalışmalarını sürdüren ünlü oyuncu, 1990'lı yıllarda Türkiye'ye döndü.
Kurtiz, 2003'te "Alacakaranlık", 2006'da "Hacı", 2007'de "Asi" adlı TV dizilerinde oynadı.
Yaşamını sürdürdüğü Balıkesir'in Edremit ilçesi Çamlıbel köyünde 2010'da "Tuncel Kurtiz ve Dostları" adlı TV programını yaparak ünlüleri ağırlayan sanatçı, "Hayat" belgeselini de seslendirdi.
- "Ezel" dizisinde canlandırdığı "Ramiz Dayı" karakteriyle hayran kitlesini arttırdı
Yaşamının son yıllarında "Ezel"de canlandırdığı "Ramiz Dayı" ve "Muhteşem Yüzyıl"daki "Ebussuud Efendi" karakterleriylehayran kitlesini artıran Kurtiz, özgün yapımlarda ustalıkla oynadığı rollerin yanı özlü sözleri seslendirdiği film replikleriyle de adından söz ettirdi.
Tuncel Kurtiz, 1994 ve 1995'te Adana Film Festivali, 1997 ve 2008'de Ankara Uluslararası Film Festivali, 1980, 1981, 1994, 2007 ve 2011'de Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1986 Berlin Uluslararası Film Festivalinde ödül aldı. Sanatçı ayrıca 2002 Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Ödülleri, 2007'de ise Yeşilçam Ödülleri'ne layık görüldü.
Menend Kurtiz ile 46 yıllık evliliğe imza atan sanatçının, Aslı ve Mirza adlı iki çocuğu dünyaya geldi. Kurtiz, 27 Eylül 2013'te İstanbul Etiler'deki evinde düşerek, 77 yaşında hayatını kaybetti.
- "Çok büyük kültürel temellerimiz var"
Usta oyuncu, kendisiyle yapılan bir söyleşide hayal ettiği Türk sinemasını şu sözlerle anlatmıştı:
"Bizim devrimci sinemamız bu olacak. Bu topraklardan, bu toprağın tarihinden, sosyolojisinden, felsefesinden çıkacak. Başka çaremiz yok. Karacaoğlan'ı da olacak içinde, Ağrı Dağı'nın çiçekleri de olacak. Bu arada Nazım Hikmet de İlhan Berk de şairlerimiz de Fuzuli de olacak içinde. Çünkü bir büyük yelpazenin içinden geliyoruz. Çok büyük kültürel temellerimiz var. Ta Anadolu'nun temelinde on bin yıllık bir kültür var. Bunun içinden gelen Türkmenler, Yörükler ve diğerleri bu kültürle birleştiler. Bir tarafta Şah İsmail, bir tarafta Azerbaycan, bir tarafta Göktürkler, Dede Korkutlar var. Bir taraftan Osmanlı'nın Fuzuli'si, Nedim'i, Itri'si Levni'si var. Yani öylesine geniş bir coğrafyadan geliyoruz ki, bunları yakalayabilmek lazım."
Sanatçı, aralarında "Çok Tuhaf Soruşturma", "Şeyh Bedrettin", "Keşanlı Ali Destanı", "Kaplan ve Daktilolar", "Yolcu", "Kalbin Sesi", "Martı", "Altın Yumruk", "Ayı Masalı", "Şahane Züğürtler" ve "Zafer Madalyası"nın bulunduğu birçok tiyatro oyununda da yer aldı.
Usta oyuncunun rol aldığı filmlerden bazıları ise şöyle:
"Son Kuşlar", "Ben Öldükçe Yaşarım", "Silahların Kanunu", "Karanlıkta Vuruşanlar", "Hudutların Kanunu", "Çirkin Kral", "Krallar Ölmez", "Umut", "Otobüs", "Kanal", "Sürü", "Bereketli Topraklar Üzerinde", "Ağrı'ya Dönüş", "Bir Aşk Uğruna", "Usta Beni Öldürsene", "Tabutta Rövaşata", "Işıklar Sönmesin", "İstanbul Kanatlarımın Altında", "Akrebin Yolculuğu", "Hoşçakal Yarın", "O da Beni Seviyor", "İnat Hikayeleri", "Yaşamın Kıyısında", "Lal", "Güz Sancısı", "Kayıp Armağan", "Siyah Beyaz"
Kaynak:
