CENEVRE (AA) - Birleşmiş Milletler (BM), iklim değişikliği nedeniyle artan sıcak hava dalgaları ve orman yangınlarının dünya genelinde hava kalitesinin düşüşüne sebep olacağı öngörüsünde bulundu.
Dünya Meteoroloji Örgütünün (WMO) yayımladığı 2022 Hava Kalitesi ve İklim Bülteni'nde, son bir yılda çıkan orman yangınları ve sıcak hava dalgalarının etkileri incelendi.
Temmuz ve Ağustos 2021'de en yoğun orman yangınlarının görüldüğü Sibirya, Kanada ve ABD'nin batı bölgelerinde yangınların havadaki parçacıklı madde oranını 2,5 mikrometreye getirdiği bildirildi.
Parçacıklı madde oranında 2,5 mikrometre seviyesinin, insanda ciğer ve dolaşım sistemini etkilemesi nedeniyle ağır sağlık riski olarak değerlendirildiği kaydedildi.
- Hava kirliliğinin artması öngörülüyor
Bültende görüşüne yer verilen WMO Genel Sekreteri Petteri Taalas, "Küre ısınırken orman yangınlarına bağlı hava kirliliğinin, düşük emisyon durumunda dahi artması bekleniyor." öngörüsünde bulundu.
Taalas, "Hava kirliliği, sağlık risklerinin yanı sıra ekosistem ve atmosferin sağlığı için de tehdit içeriyor." ifadelerini kullandı.
Bültende yer alan gelecek tahminlerinde, dünya genelinde yıkıcı orman yangınlarının 21. yüzyılın sonuna doğru yüksek karbon ve sera gazı salımı halinde yüzde 40-60, düşük salım halinde ise yüzde 30-50 artış gösterebileceği öngörüldü.
Küresel sera gazı salımının bu şekilde devam etmesi durumunda ise bu yüzyılın ikinci yarısı itibarıyla küresel ısı seviyesinin 3 derece yükseleceği tahmini yapıldı.
- Sağlıklı hava soluyanlar, dünya nüfusunun yüzde birinden az
Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), WMO ve Birleşmiş Milletler Enerji Programına (UNEP) bağlı bilim araştırmacıları, 2022 Uluslararası Temiz Hava Günü dolayısıyla yaptıkları ortak açıklamada, küresel hava kirliliğindeki güncel durumu değerlendirdi.
Açıklamada, DSÖ'nün hava kalitesi standartlarına uygun temizlikte hava soluyanların oranının dünya nüfusunun yüzde birinden bile az olduğu belirtilirken sağlıksız hava solumanın en çok yaşlılar, çocuklar ile doğum öncesi ve sonrası süreçteki kadınları etkilediği bildirildi.
DSÖ'nün verilerine göre, her yıl ölen 15 yaş altı 600 bin civarında çocuğun hava kirliliğinin yol açtığı hastalıklardan ötürü yaşamını yitirdiği, milyonlarca çocuğun ise hava kirliliğinden ötürü ciddi sağlık sorunları yaşadığı aktarıldı.
Hava kirliliğinin gıda kalitesini olumsuz etkilediği, buna dair en son 2006'da yapılan araştırmada ozon tabakası hasarının 23 tarım mahsulünde küresel oranda 26 milyar ABD doları zarara uğrattığı kaydedildi.
- Hava kirliliğinin ekonomik bedeli 8,1 trilyon dolar
Sağlık harcamalarının da son yıllarda hava kirliliği nedeniyle artış gösterdiği, 2021'de hava kirliliğinin etkileriyle mücadele için yapılan sağlık harcamalarının 8,1 trilyon doları bulduğu bildirildi.
Açıklamada uluslararası camiaya sınır ötesi hava kirliliklerine karşı takip, raporlama ve bilgi paylaşımı gibi iş birliklerini artırma, atmosferde kirliliğe yol açan unsurların gözlemlenmesi için küresel mekanizmaları güçlendirme ve geçen yıl Glasgow'da düzenlenen 26. BM İklim Değişikliği Konferansı'nda alınan kararların uygulanması için çaba sarf etme çağrısı yapıldı.
Kaynak:
