KUDÜS (AA) - ABDURRAUF ARNAVUT - Fanatik Yahudilerin 15 Nisan'da başlayan ve bir hafta süren Hamursuz (Pesah) Bayramı'nda işgal altındaki Doğu Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa'ya düzenledikleri baskınlarda geçen yıllara göre bazı farklılıkların olduğu görülüyor.
Fanatik Yahudilerin bu yılkı Hamursuz Bayramı sırasındaki Mescid-i Aksa baskınları, şiddet dalgasına yol açacağı endişesine neden oldu.
Sosyal medyada yer alan, Hamursuz Bayramı'ndaki kurbanlıkların Mescid-i Aksa'da kesileceğine ilişkin bazı paylaşımlar endişeleri daha da artırdı. Bununla birlikte İsrail, kurbanlıkların Aksa'da sunulacağına ilişkin haberleri yalanladı.
Öte yandan İsrail polisi de baskın sırasında yürünen yolu kısaltmak ve Müslümanları Aksa'dan çıkarmak gibi gerginliği düşürmeyi amaçlayan bazı yeni önlemler aldı.
Hamursuz Bayramı, 15 Nisan Cuma günü başladı ve 21 Nisan Perşembe gününe kadar bir hafta devam etti. İsrail polisi, bayram süresince cuma ve cumartesi hariç diğer günlerde fanatik Yahudilerin Aksa'ya baskınlarına izin verdi.
Bununla birlikte bu sene Aksa'ya baskın düzenleyenlerin sayısı geçen senelere göre artış gösterdi. Bu sene 5 gün boyunca (pazar gününden perşembeye kadar) 3 bin 670 kişi Aksa'ya baskın düzenlerken bu sayı 2021'de 2 bin 249, 2019'da 2 bin 230, 2017'de 1200, 2016'da ise 1013 idi.
İsrail, Mescid-i Aksa'nın Yahudiler için kutsal olduğuna inanılan "Heykel Dağı" (Tapınak Dağı) enkazı üzerine kurulduğunu savunuyor.
- Baskınlar sırasında göze çarpan 4 farklılık
Fanatik Yahudilerin bu yılki Mescid-i Aksa baskınlarında önceki yıllara göre 4 temel farklılık gözlemlendi.
Bu farklılıkların ilki, İsrail polisinin de yoğun şekilde yer aldığı baskınlar sırasında ibadet eden Müslümanların tamamen Mescid-i Aksa'nın avlusundan çıkarılması ve girişlerinin engellenmesiydi.
İkincisi ise baskınların süresinin sadece sabah vaktiyle sınırlandırılması ve günde yaklaşık 3-4 saat sürmesiydi. Önceki yıllarda baskınlar sabah saatleri ve öğle namazı sonrası olmak üzere iki ayrı vakitte gerçekleştiriliyordu. Bu baskınların süresi cuma ve cumartesi hariç günde toplam 5 saati aşıyordu.
Bir diğer fark ise baskın sırasında yürünen yolun kısaltılmasıydı. Önceki senelerde fanatik Yahudiler, Kıble Mescidi'ne çok yakın bir mesafeden Aksa'nın doğu tarafına geliyor; oradan da Aksa'nın batı duvarında yer alan Silsile Kapısı'ndan çıkıyordu.
Bu sene ise baskınlar sırasında ibadet eden çok sayıda Filistinlinin bulunduğu Kıble Mescidi'nin onlarca metre uzağından Aksa'nın doğusuna uğramadan-taşlarla kapatılmış durumda- çıkışa doğru bir yol izlendi. Böylece baskın sırasında yürünen mesafenin üçte birinden fazlası kısalmış oldu.
Son olarak da önceki baskınlarda fanatik Yahudilerin sessiz dua gibi bazı ritüellerini gerçekleştirme girişimlerine tanık olunurdu. Bu sene ise bu tür girişimlerde bulunulmadı.
- Hamursuz Bayramı'nda kurbanlıkların Aksa'da kesilmesi çağrısı
Mescid-i Aksa İmam Hatibi Şeyh İkrime Sabri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bazı fanatik Yahudilerin, Hamursuz Bayramı'ndaki kurbanlıkların Aksa'da kesilmesi çağrılarının gerginliği tırmandırdığını kaydetti.
Sabri, "Endişe kurbanlıkların kesilmesi meselesiyle ilgiliydi. Kurban meselesi gerginliği gitgide artırdı. Çünkü kurban konusu, geçen senelerde gündeme getirilmemişti." dedi.
Sabri, geçen yıllarda Hamursuz Bayramı süresince Mescid-i Aksa'ya baskın düzenleyen fanatik Yahudilerin sayısının bu yılki rakamlara yakın olduğunu söyledi.
İsrail'in Mescid-i Aksa'nın zamansal ve mekânsal olarak bölünmesini dayatmaya çalıştığını kaydeden Sabri, ancak bu bölünmenin fiili olarak hayata geçmediğini ifade etti.
Mescid-i Aksa'daki saldırıları kınadığını dile getiren Sabri, "Müslümanlara baskı vardı. Önümüzdeki günleri hesap etmeliyiz." ifadelerini kullandı.
- Yahudilerin 7 bayramında Mescid-i Aksa'ya baskınlar yoğunlaşıyor
Yahudilerin diğer 6 bayramında olduğu gibi Hamursuz Bayramı'nda da fanatik Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya düzenlediği baskınlar artıyor.
Hamursuz Bayramı dışındaki Yahudi bayramlarının isimleri ise şu şekilde: Purim Bayramı, Sukot Bayramı, (sözde) Kudüs Birlik Günü, Tapınağın (Süleyman Mabedinin) Yıkılma Günü, Yahudi Yeni Yılı, İsrail'in Bağımsızlık Günü.
Yahudilerin söz konusu bayramlarının tarihleri Yahudi takvimine göre yıldan yıla değişkenlik gösteriyor.
- İsraillilerin büyük bir kısmı Mescid-i Aksa baskınlarını onaylamıyor
İsrail'deki Yahudilerin çoğu İsrail Hahambaşının verdiği bir fetva gereğince Mescid-i Aksa baskınlarını kabul etmiyor.
Yahudilerin Ağlama Duvarı olarak isimlendirdikleri, Müslümanların Burak Duvarı şeklinde adlandırdıkları kısımdan Mescid-i Aksa'nın Meğaribe Kapısı'na doğru giden yolun başında İsrail Hahambaşılığı tarafından asılmış tabeladaki şu ifadeler dikkati çekiyor:
"Duyuru ve uyarı: Tevrat'a göre, kutsallığı nedeniyle Tapınak Dağı bölgesine (Mescid-i Aksa'nın bulunduğu bölge) herhangi bir kimsenin girmesi yasaktır."
İsrail'in 1967'de Doğu Kudüs'ü işgal etmesinin ardından İsrail Hahambaşılığı, Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya girişinin yasak olduğunu duyurdu.
İsrail'de Yahudilerin Mescid'i Aksa'ya girmesinin yasak mı, yoksa serbest mi olduğunu ilişkin itikadi ve dini tartışma hala devam ediyor.
Yahudi din adamlarının ekseriyeti Mescid-i Aksa'ya girmenin caiz olmadığı görüşünü paylaşırken, bir grup ise temizliğe dikkat edilerek yalnız bir bölümüne girilebileceğini ifade ediyor. Üçüncü ve azınlıkta olan bir grup da Mescid-i Aksa'ya baskın düzenleyip burada ibadet etmeyi dini bir görev olarak kabul ediyor.
- İsrail hükümetinin tutumu
İsrail hükümeti, fanatik Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya düzenledikleri baskınlara karşı çıkmıyor, hatta "baskın" olarak da değerlendirmiyor.
İsrail Başbakanlık Sözcüsü Ofir Gendelman, 17 Nisan'da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Yahudiler tarafından Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlenmesi diye bir şey yok. Bu, Filistinli aşırılık yanlıları tarafından yayılan bir yalan. Yahudilerin kutsal mekanları prosedürleri çerçevesinde (Tapınak Dağı'nı/Mescid-i Aksa'yı) ziyaretlerine izin verilmektedir. Çünkü burası binlerce yıldır Yahudi dininin en kutsal mekanıdır. Ziyaretler Mescid-i Aksa'ya ve Müslümanlara zarar vermez." ifadelerini kullanmıştı.
Yıllardır Hamursuz Bayramı'nda belirli saatlerde ve küçük gruplar halinde Mescid-i Aksa'ya girmelerine izin verildiğini kaydeden Gendelman, Müslümanların Mescid-i Aksa'da tam bir ibadet özgürlüğüne sahip olduğunu savundu.
İsrail hükümeti Mescid-i Aksa'nın mevcut statükosuna saygı duyduğunu iddia ederken, Filistin, Ürdün ve birçok Arap ve Müslüman ülke İsrail'in Aksa'nın mevcut statükosunu fiilen ihlal ettiğini belirtiyor.
Mescid-i Aksa, İsrail ile Ürdün arasında 26 Ekim 1994'te imzalanan barış antlaşmasına göre Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığına bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresinin himayesinde bulunuyor.
Kaynak:
