ANKARA (AA) - Millet Mekteplerinin 1928'deki açılış ve Atatürk'e başöğretmenlik unvanı veriliş tarihi olan 24 Kasım, 1981'den bu yana Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor.
Her ülkede farklı tarihlerin belirlendiği Öğretmenler Günü'nün Türkiye'de, Atatürk'e "başöğretmen" unvanı verilişinin yıl dönümünde kutlanmasına, Büyük Önder'in 100. doğum yılı olan 1981'de karar verildi.
- Büyük Önder'e Atatürk soyadı verildi
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal'e, 24 Kasım 1934'te kabul edilen kanunla "Atatürk" soyadı verildi.
Başbakan İsmet Paşa'nın kanun teklifiyle, Mustafa Kemal Paşa'ya "gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi", Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi.
TBMM'nin, Mustafa Kemal Paşa'ya "Atatürk" soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi:
"Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: 'Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhur Reisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki Soyadı Kanunu tatbik olunurken Büyük Önder'in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclisin borcudur. Bu kanunla Atatürk adını teklif ediyoruz. İnanıyoruz ki Atatürk adıyla büyük Türk ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.' (Alkışlar)"
- Belli başlı diğer olaylar
22 Kasım
1332- Şair Aşık Paşa öldü.
1617- Sultan I. Ahmet öldü; I. Mustafa tahta çıktı.
1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu.
1906- SOS tehlike sinyali, Berlin'deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi.
1909- İstanbul'da, tıp fakültesine bağlı olarak "dişçilik" eğitimi veren yüksekokul açıldı.
1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı.
1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet'e, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, ABD'dan Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi.
1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye'yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un gezisi olaylı geçti.
1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta suikastta öldü.
1968- Ankara'da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi.
1975- Monarşi İspanya'ya geri döndü; Carlos İspanya Kralı oldu.
1976- Yazar Sevgi Soysal 40 yaşında öldü.
1982- Açıköğretim uygulaması başladı.
1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara'da yapıldı.
1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, "Yorgun Savaşçı" filminin yaktırıldığını açıkladı.
2005- Atatürk'ün Nutuk'u orijinal metninden Rusça ve Yunancaya çevrildi.
2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul'da başladı.
2010- Kamboçya'da bir festivalde çıkan izdihamda 345 kişi öldü, 440 kişi yaralandı.
2013- Karşılama ve uğurlama törenleri ile temel atma, açılış ve benzeri törenlerde kırmızı halı serilmesi uygulamasına son verilmesine ilişkin genelge Resmi Gazete'de yayımlandı.
2013- Bilim adamları, Güney Kutbu'nda dış uzaydan gelen ve evrenin kökenlerinin sırrını çözebilecek çok sayıda nötrino buldu.
2015- Myanmar'ın kuzeyindeki Kaçin eyaletinde bir yeşim taşı madeninde meydana gelen heyelanda 113 kişi yaşamını yitirdi, 100'den fazla kişi kayboldu.
2017- Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, eski Sırp Komutan Ratko Mladic hakkında, 1995 yılında Srebrenitsa soykırımında 8 binden fazla Bosnalı erkeğin öldürülmesi suçu, insanlığa karşı suç ve savaş kanunlarını ihlal suçundan müebbet hapis cezası verdi.
23 Kasım
1918- Fransız generali Franchet d'Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul'a girdi. Beyaz ata binen d'Esperey'e, "bir kral gibi" tören yapılması tepki çekti.
1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi.
1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.
1942- "Casablanca" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.
1967- ABD Başkanı Johnson'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Daha sonra Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçti.
1970- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.
1976- Fransız düşünür Andre Malraux öldü.
1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi.
1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP'den siyasete atıldı.
1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında vefat etti.
2003- Çin'de yapılan Dünya Liseler Futbol Şampiyonası'nda Trabzon Lisesi, ev sahibi ülke temsilcisini 1-0 yenerek ilk kez şampiyon oldu.
2011- Başbakan Erdoğan, Dersim olaylarıyla ilgili, "Eğer devlet adına özür dilemek gerekiyorsa ve böyle bir literatür varsa ben özür dilerim ve diliyorum." dedi. Erdoğan, Dersim olaylarına ilişkin bazı belgeleri de açıkladı.
2011- Türk Sanat Müziği sanatçısı Şükran Ay, İstanbul'da 78 yaşında vefat etti.
2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin yeni anayasal düzenlemeler çerçevesinde aldığı kararları protesto amacıyla ülke genelinde düzenlenen gösterilerde olaylar çıktı.
2013 - Türkiye ile Mısır arasında büyükelçilerin karşılıklı geri çağrılmasıyla diplomatik temsil düzeyi düşürüldü. Mısır'ın Kahire büyükelçisini gönderme kararına Türkiye aynı şekilde karşılık verdi.
2015- Türk siyasetinin önemli isimlerinden, hukukçu, eski Devlet Bakanı Kamran İnan, 86 yaşında hayatını kaybetti.
2018- Eski başbakanlardan Necmettin Erbakan'ın oğlu Fatih Erbakan, Hacı Bayram Camisi'nde kıldığı cuma namazı sonrası "Yeniden Refah Partisi" adıyla bir parti kurduklarını açıkladı.
24 Kasım
1870- Türkiye'nin ilk mizah gazetesi "Diyojen" yayımlandı.
1927- Ankara'da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı.
1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla "Atatürk" soyadını aldı.
1941- II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı.
1961- BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti.
1963- ABD Başkanı John Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü.
1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü.
1977- Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Philip'in mezarının bulunduğunu açıkladı.
1981- Millet Mekteplerinin 1928'deki açılış ve Atatürk'e başöğretmenlik unvanı veriliş tarihi olan 24 Kasım, Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı.
1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu.
1989- Hakkari'nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş teröristlerce öldürüldü.
1991- Queen topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra'da öldü.
1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu.
2011- Sporda şike, spor alanlarına yasak madde sokma, hakaret içeren tezahüratta bulunma cezalarını azaltan yasa teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
2012- Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği, erkeklerde Jamaikalı sprinter Usain Bolt'u, kadınlarda ABD'li sprinter Allyson Felix'i "Yılın Atleti" seçti.
2013- Anadolu Ajansı Amerika Bölge Direktörlüğü New York Ofisi hizmete açıldı.
2013- İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde 6 aylık geçici anlaşmaya varıldı.
2015- Türkiye Cumhuriyeti'nin 64. Hükümeti kuruldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu başkanlığında kurulan 64.Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni onayladı.
2015- Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal eden milliyeti bilinmeyen bir uçak, 10 kez ikaz edilmesine rağmen ihlale devam edince angajman kuralları çerçevesinde Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait iki F-16 uçağı tarafından düşürüldü. Uçağın, Rusya'ya ait Su 24 tipi jet olduğu ortaya çıktı.
2016- Avrupa Parlamentosu Türkiye'nin AB ile sürdürdüğü müzakerelerin geçici süre ile dondurulmasını tavsiye eden ve hukuki bağlayıcılığı olmayan tasarıyı 37'ye karşı 479 oyla kabul etti. 107 üye ise çekimser kaldı.
2017- Mısır'ın Ariş kentinde Ravda Camisi'ne cuma namazı sırasında terör örgütü DEAŞ üyesi 25-30 terörist tarafından düzenlenen bombalı ve silahlı saldırıda 310 kişi öldü, 128 kişi yaralandı. Saldırı nedeniyle Mısır'da 3 gün, Türkiye'de de 1 gün milli yas ilan edildi.
25 Kasım
1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi Profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.
1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 Kasım'da yürürlüğe girdi.
1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi.
1979- Abdi İpekçi cinayeti sanığı Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
1998- 55. Hükümet, gensoruyla düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.
2011- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni parlamentosunda onaylayan ilk ülke oldu.
2013- Endonezya'nın batısında Sinabung yanardağı güçlü patlamalarla kül ve lav püskürttü.
2013- Türkiye, Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütünün (IMO) daimi temsilcisi olarak 2013-2015 dönemi için Genel Kurul Başkanlığına seçildi.
2016- Halep'te muhaliflerin bulunduğu bölgelere düzenlenen saldırılarda 59 kişi yaşamını yitirdi, 137 kişi yaralandı.
2016- Küba devriminin lideri ve eski Devlet Başkanı Fidel Castro, 90 yaşında öldü. 1976-2008 arasında devlet başkanı olarak Küba'yı yöneten Castro görevini 2008'de kardeşi Raul Castro'ya devretmişti.
2018- AB üyesi 27 ülke lideri, Brexit anlaşmasını ve İngiltere ile gelecekteki ilişkileri belirleyecek siyasi deklarasyon belgesini onayladı.
2019- Haluk Bilginer, 47. Uluslararası Emmy Ödülleri'nde Şahsiyet dizisindeki performansıyla en iyi erkek oyuncu seçildi.
2020- Arjantinli efsane futbolcu Diego Armando Maradona 60 yaşında hayatını kaybetti.
26 Kasım
1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi.
1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da faaliyete geçti.
1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, "İnönü" soyadı verildi.
1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla "ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri" gibi lakap ve unvanlar kaldırıldı, bütün yurttaşların, kadın, erkek kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılacağı hükmü getirildi.
1935- Afyon-Isparta demir yolu açıldı.
1943- Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi öldü.
1947- Eski milli eğitim bakanlarından, Köy Enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü.
1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.
1986- Eski Dışişleri Bakanlarından Prof. Dr. Gündüz Ökçün öldü.
1993- Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı.
1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir." dedi.
2013- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Milli Piyango İdaresine ait şans oyunlarının 10 yıllık lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesi için ihaleye çıktı.
2016- Rusya'nın Saint Petersburg kentinde yapılan Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda 64 kiloda Tuğrulhan Erdemir altın madalya kazandı.
2017- Dünya 23 Yaş Altı Güreş Şampiyonası 21-26 Kasım'da Polonya'nın Bydgoszcz kentinde yapıldı. Türk sporcular, 3 altın ve 5 gümüş madalya kazandı.
2018- NASA'nın sismik inceleme aracı "InSight" Mars yüzeyine indi.
2018- ABD'den 25 Kasım'da Türkiye'ye getirilen Çingene Kızı mozaiğinin 1960'lı yıllarda yurt dışına kaçırılan parçaları, THY'ye ait uçakla Gaziantep'e gönderildi.
2018- İstanbul Sancaktepe'de askeri helikopterin bir mahalleye düşmesi sonucu 4 asker şehit oldu, 1 asker yaralandı.
2020- FETÖ'nün darbe girişimi sırasında komuta merkezi olarak kullanılan Akıncı Üssü'ndeki eylemlere ilişkin, örgütün "sivil imamlar"ı ile Ankara'ya bomba yağdıran pilotların da yargılandığı davada, 291 sanık en az bir kez ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırılırken, 70 sanık bütün suçlamalardan beraat etti.
27 Kasım
1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı.
1780- Divan Edebiyatı'nın kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul'da öldü.
1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü.
1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı.
1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken buradaki Fransız donanması kendini yok etti.
1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı.
1950- Kore'de Kunuri Savaşı başladı.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi.
1970- İstanbul Kültür Sarayı yandı.
1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987'de Halkçı Partiden milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü.
2012- Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, belirli koşullarda öğrencilerin kılık kıyafetlerinin serbest olmasına ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.
2012- Kamu Başdenetçiliğine eski Yargıtay Üyesi Mehmet Nihat Ömeroğlu seçildi.
2013- Türkiye Spor Yazarları Derneği eski başkanlarından Necmi Tanyolaç, 85 yaşında İstanbul'da vefat etti.
2015- Anadolu 9. Sulh Ceza Hakimliğinin kararı doğrultusunda, Kaynak Holding'e bağlı olduğu tespit edilen 12 şirkete de kayyum atandı.
2016- Terör örgütü KCK'nın sözde "Türkiye sorumlusu" Sara Aktaş, İstanbul Atatürk Havalimanı'nda yurt dışına çıkmak isterken yakalandı.
2016- Uganda güvenlik güçleri ile Rwenzururu Krallığı'na mensup silahlı güçler arasında çıkan çatışmada 54 kişi hayatını kaybetti.
2017- FETÖ'nün para kasası olarak bilinen iş adamı Memduh Çıkmaz, MİT operasyonuyla Sudan'dan Türkiye'ye getirildi.
28 Kasım
1912- Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
1920- Mehmet Akif (Ersoy) ve Eşref Edip "Sebilü'r-Reşad" dergisini Kastamonu'da çıkarmaya başladı.
1924- Futbolda ilk Fenerbahçe-Beşiktaş maçında Fenerbahçe, rakibini 2-0 yendi.
1928- İlk kadın avukat Beyhan Hanım, İstanbul 1. Ticaret Mahkemesinde bir kadın sanığı savundu.
1934- Hakimiyeti Milliye gazetesi "Ulus" adıyla çıkmaya başladı.
1935- Bursa'da Merinos Fabrikası ile Gemlik'te Suni İpek Fabrikasının temeli atıldı.
1936- Ereğli Kömür Şirketinin hükümetçe satın alınmasına dair Ankara'da sözleşme imzalandı.
1938- Atatürk'ün vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetinde, parasının nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü'nün çocuklarına yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya'daki mülkünü CHP'ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca paylaşılmasını istedi.
1940- İkinci Dünya Savaşı ortamında 500 kilogramdan fazla tahıl stoklarına Ticaret Bakanlığınca el konulması kararlaştırıldı.
1943- Churchill, Stalin ve Roosevelt, Tahran'da bir araya geldi.
1951- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kabul edildi. Kanun, 1 Ocak 1952'de yürürlüğe girdi.
1961- Fenerbahçe'nin milli futbolcusu Can Bartu, İtalya'nın Fiorentina takımına transfer oldu. Bartu, 11 Temmuz'da Lazio takımıyla anlaşmış ancak askerliği nedeniyle bu transfer gerçekleşememişti.
1967- NATO Genel Sekreteri Brosio Ankara'da Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştü ve Atina'ya geçti. Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşları yaptı.
1979- Vatikan Devlet Başkanı Papa 2. Jean Paul resmi ziyaret için Türkiye'ye geldi.
1995- Yahudi asıllı iş adamı Nesim Malki, Bursa'da uğradığı silahlı saldırıda öldü.
2002- Abdullah Gül başkanlığında kurulan 58. Hükümet güvenoyu aldı.
2002- Türk şiirinin büyük ustalarından, "Garip" şiir akımının yaşayan son temsilcisi Melih Cevdet Anday, İstanbul'da 87 yaşında vefat etti.
2006- Papa 16. Benediktus, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in davetlisi olarak Türkiye'ye geldi.
2008- Cep telefonu kullanıcılarına yeni iletişim olanakları sağlayacak üçüncü nesil mobil iletişim sistemleri (3G) ihalesi Ankara'da yapıldı.
2011- Türkiye'de düğün, cenaze, asker uğurlama gibi toplumsal olaylarda geleneksel olarak ikram edilen keşkek, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alındı.
2015- Diyarbakır'ın Sur ilçesinde 2 polisin şehit olduğu terör saldırısının ardından çıkan çatışmada Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi hayatını kaybetti.
2017- BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Esed rejiminin yoğun saldırılarını sürdürdüğü Doğu Guta'da ateşkes ilan edildiğini duyurdu.
2018- "Dede Korkut " UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne oy birliğiyle kabul edildi.
2020- Kadın Ritmik Cimnastik Grup Milli Takımı, "3 çember 2 labut" aletinde Avrupa şampiyonu oldu.
Kaynak:
