VAN (AA) - Çin'in Uygur Türklerine yönelik politikası, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari'de sivil toplum kuruluşları tarafından protesto edildi.
Van'da Hazreti Ömer Camisi avlusunda toplanan Sivil Dayanışma İnisiyatifi (SDİ) üyeleri, "Kahrolsun emperyalist Çin, yaşasın Doğu Türkistanlı Müslümanların Mücadelesi", "Türkçe konuşmak yasaklandı", "Fazla yiyecek almak yasaklandı" ve "Ay yıldızlı tişört giymek yasaklandı" yazılı pankartlar açarak Çin'e tepki gösterdi.
SDİ adına açıklama yapan Diyanet Sen Van Şube Başkanı Nurullah Arvas, Dünya Savaşı'ndan bu yana kitlesel olarak özgürlükten men etme operasyonunun en büyüğünün Doğu Türkistan'da yürütüldüğünü söyledi.
İstanbul'da Çin Konsolosluğu önünde 10 yaşlarında küçük bir kız çocuğunun gözyaşları içinde "Sizin çocuklarınız yok mu?", "4 yıldır babamı ve kardeşlerimi görmüyorum." diye haykırmasını ve oyun çağında bir çocuğun yaşadığı travmayı tarif etmenin mümkün olmadığını belirten Arvas, şunları kaydetti:
"9 yıldan bu yana Doğu Türkistan tam bir cinnet halini yaşıyor. Uygur, Kazak, Kırgız olma suçundan milyonlar demir parmaklıklara mahkum edildi. Dünya tarihinde bir milletin topyekun gözaltına alındığı, kadın erkek, genç yaşlı toplama kampları, çocuk kampları ve hapishanelere doldurulduğu, kalanların da aile olmak projesi adı altında evlerde Çinli gardiyanların insafına terk edildiği, insanların sokaklarda dahi yüz tanıma sistemleriyle adım adım izlendiği başkaca bir dönem var mı, bilemiyoruz. Toplama kamplarının bir an önce kapatılması gerekiyor. Türkiye bu zulmün bitirilmesi için öncü olmalıdır. Çin bu zulmü sonlandırıncaya kadar tüm dünya halkları Çin mallarını boykot etmelidir."
- Bitlis
Bitlis'te Ulu Cami Meydanı'nda bir araya gelen 19 sivil toplum kuruluşunun temsilcileri, Çin'in Doğu Türkistan'daki uygulamalarına yönelik basın açıklaması yaptı.
Açıklamayı okuyan Bitlis İnsani Yardım Vakfı (İHH) Ahlat İlçe Başkanı Emrullah Erkan, 11 Eylül sonrasında terörle mücadele bahanesiyle Doğu Türkistan'a yönelik baskıların arttığını, 2012 yılı sonunda Xi Jinping ile başlayan sürecin acı bir öyküsünün olduğunu söyledi.
Doğu Türkistan'ın, nesli yok edilen milletlerden biri olma yolunda ilerlediğini ifade eden Erkan, Çin'in uygulamalarına tepki gösterdi.
- Muş
İHH İnsani Yardım Vakfı Muş Şubesi de Çin'in Uygur Türklerine yönelik politikasını protesto etti.
Dernek binası önünde açıklama yapan İHH Muş Şubesi Başkanı Hasan Konuşuk, 2017 yılından itibaren Doğu Türkistan genelinde kurulmaya başlanan ve sayılarının 1200'ü geçtiği belirtilen toplama kamplarıyla saldırıların bambaşka bir noktaya taşındığını aktardı.
Evlerinden, çocuklarından, eşlerinden, anne-babalarından, akraba ve arkadaşlarından koparılan, dünyanın en ağır işkence ve mahrumiyetlerini yaşayan 3-8 milyon Doğu Türkistanlının kamplarda soykırıma uğradığını vurgulayan Konuşuk, şunları kaydetti:
"Bir çadıra ya da pusulaya sahip olmak, mutfağında birden fazla bıçağı olmak, pasaportu olmak, başörtüsü takmak, camiye gitmek, oruç tutmak, okulda ve resmi dairelerde ana dili kullanmak bile bir kişinin toplama kamplarına alınması için yeterli sebep olarak görülmektedir. Çin'in genel hukuk ilkesi olarak bilinen masumiyet karinesini hiçe sayan 'suçu önceden önleme prensibi' ile herhangi bir suçu bulunmayan ve mahkeme edilmeyen milyonlarca insan, ayrımcılık, aşırılık ve terör suçlamalarıyla toplama kamplarına dolduruldular. Bu kamplar, tüm insan haklarının ihlal edildiği yerlerdir. Çin, BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nde ilan edilen tüm hakları, BM Soykırım Sözleşmesi'nde bulunan beş maddenin tamamını ve Roma statüsünde düzenlenen soykırım ve insanlığa karşı suçların tamamını ihlal etmektedir."
- Hakkari
İHH Hakkari Şubesi ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de Doğu Türkistan'daki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerine tepki gösterdi.
Eski Hükümet Konağı önünde açıklama yapan İHH Hakkari Şube Başkanı Orhan Temel, dünyanın en ağır işkence ve mahrumiyetlerini yaşayan Doğu Türkistanlıların, Çin'in toplama kamplarında soykırıma uğradığını belirtti.
Açıklamaya, Doğu Anadolu Bölgesi Gazi ve Şehit Aileleri Federasyonu, Hakkari Önder İmam Hatipler Derneği, Hakkari Kadim Kent Eğitim ve Yardımlaşma Gönüllüleri Derneği, Hayrat İnsani Yardım Derneği, 15 Temmuz Dik Duruş Destanı Derneği, Şehit, Gazi ve Şehit Aileleri Derneği, Sağlık-Sen, Bem Bir-Sen, Kültür Memur-Sen ve Büro Memur-Sen temsilcileri destek verdi.
Kaynak:
