ANKARA (AA) - Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği uzmanları, Hindistan'ın kontrolündeki Cammu Keşmir'in özel yönetim statüsünü değiştirmesinin, bölgenin demografik yapısını değiştirebileceği ve yerel halkın siyasi katılımını azaltabileceği uyarısında bulundu.
Azınlık İşleri Özel Raportörü Fernand de Varennes ile Din ve İnanç Özgürlüğü Raportörü Ahmed Şahid, yaptıkları ortak açıklamada, Ağustos 2019'daki anayasa değişikliğinin ardından bölge halkının yasa yapma ve değiştirme yetkisinin kalmadığını, bu durumun Müslümanların ve diğer azınlıkların siyasete katılımını engelleyebileceğini belirtti.
Anayasa değişikliği ve yeni idari düzenlemelerin bölgenin etnik, dini ve kültürel yapısını değiştirme tehlikesi taşıdığını vurgulayan uzmanlar, şunları kaydetti:
"Değişiklikler, eski Cammu Keşmir eyaleti dışından gelenlerin bölgede yerleşebilmesinin önünü açarken, azınlıkların haklarını etkin şekilde kullanabilmelerinin önüne engeller çıkarıyor. Cammu Keşmir dışından gelip yerleşimci sertifikası alanların sayısındaki artış, dil, din ve etnik temelli bir nüfus değişimi yaşandığına dair endişelere yol açıyor."
- Cammu Keşmir'in özel statüsünün kaldırılması
Hindistan, anayasanın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan 370'inci maddesini 5 Ağustos 2019'da iptal ederek bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırmış ve eyaleti ikiye bölmüştü.
Eyalet, 31 Ekim 2019'da resmi olarak merkeze bağlı Cammu Keşmir ve Ladakh "Birlik Toprağı" statüsünde iki bölgeye ayrılmıştı.
Kararın ardından Hint güvenlik güçleri, Cammu Keşmir'de asayiş operasyonlarını ve halk üzerindeki baskıları yoğunlaştırmış, sokağa çıkma yasağının yanı sıra internet, telefon ve ulaşım kısıtlamaları getirilmiş, bölgedeki yerel partilerin yöneticileri ve üyeleri gözaltına alınmıştı.
İngiltere'den bağımsızlığın kazanıldığı 1947'den bu yana Cammu Keşmir, kendi yasalarını çıkarabilen ayrıcalıklı konumdaydı. Bu özel statü, yabancıların bölgeye yerleşmesine ve mülk edinmesine izin vermeyen vatandaşlık yasasını da içeriyordu.
- Keşmir sorunu
İngiltere, 1947'de sömürge olarak yönettiği Hindistan'dan çekilirken o dönemde bir prenslik olan Keşmir, bağımsızlıklarını yeni kazanan Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda tercihle karşı karşıya kaldı.
Nüfusunun yüzde 90'ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947'de Pakistan'a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.
Karara, Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan'ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947'de ilk kez savaştı. İki ülke arasında yine aynı nedenle 1965 ve 1999'da savaş çıktı.
Savaşların ardından sağlanan geçici ateşkes sonucunda Cammu Keşmir'in yüzde 45'i Hindistan'ın, yüzde 35'i Pakistan'ın kontrolünde kaldı. Bölgenin doğusundaki yüzde 20'lik bir kısım ise sınırdaş Çin'in hakimiyetine verildi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1948'den itibaren aldığı kararlarla Keşmir'in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halk oylamasıyla belirlenmesini öngörüyor.
Hindistan, halk oylamasına karşı tutum benimserken Pakistan, BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor.
Kaynak:
