Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetim süreçlerine ilişkin düzenlemeleri güncelledi. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği”, “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliği”nde yapılan değişiklikler, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yeni hesaplama yöntemi
Yeni düzenleme ile yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlara dair güncelleme yapıldı. Önceden sadece Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) esas alınarak belirlenen teminat tutarları, 2026 yılından itibaren TÜFE ve ÜFE’nin ortalaması üzerinden belirlenecek.
500 m² altı yapılara denetim kolaylığı
Yapı alanı 500 metrekareyi geçmeyen projeler, Elektronik Dağıtım Sistemi kapsamından çıkarıldı. Böylece yapı sahipleri, sisteme bağlı kalmadan istedikleri yapı denetim kuruluşuyla doğrudan sözleşme yapabilecek. Bu değişiklik, özellikle küçük çaplı projelerde denetime ulaşımda yaşanan sorunları gidermeyi hedefliyor.
Ayrıca bu kapsama giren ve daha önce tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorlanan binalar için de kolaylık sağlandı. Vatandaşlar, belirledikleri denetim kuruluşuyla yüzde 1,75 ila yüzde 3,50 oranında hizmet bedeliyle sözleşme yapabilecek.
Güçlendirme işlerinde asgari denetim bedeli
Mevcut binaların güçlendirilmesine ilişkin denetim bedeli de yeniden düzenlendi. Güçlendirme projelerinde, hizmet bedeli yapının tümü için hesaplanan ücretin en az yüzde 25’i olarak belirlenecek.
Sözleşme feshi kolaylaştırıldı
Yönetmelikte yapılan bir diğer önemli değişiklik, sözleşmelerin fesih şartlarına yönelik oldu. Daha önce 6 ay olan "hiç iş yapılmama" süresi 3 aya indirildi. Böylece inşaatın başlamadığı projelerde yapı denetim kuruluşları, sözleşmeyi daha erken sonlandırabilecek. Ayrıca mevzuatla verilen görevlerin (örneğin beton dökümünde nezaret, donatı kontrolü gibi) yerine getirilmemesi de fesih gerekçeleri arasına eklendi.
“İkili Seçim” dönemi
Elektronik Dağıtım Tebliği kapsamında, yapı denetim firmalarının sayısının 45’in üzerinde olduğu illerde iki alternatifli sistem devreye giriyor. Bu kapsamda vatandaşlara önce bir denetim kuruluşu önerilecek; eğer üç iş günü içinde sözleşme yapılmazsa, ikinci bir kuruluş daha sistem tarafından atanacak.
Listede Konya'da var!
Yeni sistemin hayata geçirildiği iller arasında İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Konya, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Adana, Şanlıurfa, Diyarbakır, Samsun, Tekirdağ ve Muğla yer alıyor. İllerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları ise 1 Şubat 2026’ya kadar güncellenecek.
Komşu binalara zarar verilirse cezai yaptırım!
Ceza Tebliği'nde yapılan düzenlemeyle, inşaat sırasında çevre yapılarına zarar verilmesi halinde ciddi yaptırımlar uygulanacak. Eğer inşaatın taşıyıcı sistemi komşu binada onarılamaz yapısal hasara veya yıkıma neden olursa, denetim kuruluşunun faaliyet izni iptal edilecek ve teminatına el konulacak.
15 yıllık denetim sorumluluğu
Denetimi üstlenilen yapılar, yapı kullanım izni aldıktan sonraki 15 yıl içerisinde yıkılırsa, sorumlu yapı denetim firmasının faaliyet izni iptal edilecek ve teminatları kamuya aktarılacak.
Kaynak: AA
