İSTANBUL (AA) - Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, TELKODER uzmanlarınca TÜİK enflasyon verileri kullanılarak yapılan diğer bir hesaplamaya göre, enflasyon etkisinden arındırılmış pazar büyüklüğünün 13,45 milyar TL olduğunu bildirdi.
TELKODER'in hazırladığı 2021 yılı Telekomünikasyon Sektörü Düzenlemelerine Yönelik Değerlendirmeler Raporu'nun çıktıları, Başkan Halil Nadir Teberci'nin katılımıyla düzenlenen toplantıda paylaşıldı.
Salgın sürecinde bütün sektörlerin telekom sektöründen geçmek zorunda olduğunun görüldüğünü, nereye ulaşılmak istenirse istensin yolların telekom sektöründen geçtiğini ifade eden Teberci, bu nedenle sektörün büyüdüğünü ve abone sayılarının gözle görülür şekilde arttığını, sektör çalışanlarının da bu süreçte ciddi bir özveri gösterdiğini söyledi.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) verilerine göre, 2021'de telekomünikasyon sektörünün toplam gelirlerinin 92,37 milyar TL olduğunu bildiren Teberci, şunları kaydetti:
"Yıllık ortalama dolar kuru ile hesaplandığında ise 10,41 milyar dolarlık büyüklüğe sahip bir pazardan söz ediliyor. Bu noktada son 5 yılın verilerine bakıldığında, 2016'da 15,06 milyar dolar, 2017'de 14,01 milyar dolar, 2018'de 12,25 milyar dolar, 2019'da 11,74 milyar dolar, 2020'de 10,98 milyar dolar ve 2021'de 10,41 milyar dolar büyüklüğü olan ve dolar bazında sürekli düşen bir pazar geliri ortaya çıkıyor. TELKODER uzmanlarınca TÜİK enflasyon verileri kullanılarak yapılan diğer bir hesaplamaya göre, enflasyon etkisinden arındırılmış pazar büyüklüğü ise 13,45 milyar TL oldu.
2003 yılında 14,98 milyar TL olan enflasyondan arındırılmış elektronik haberleşme gelirinin 2021 yılında 13,45 milyar TL olduğu ortaya çıkıyor. TELKODER olarak 20 yıldır sektörün gelişmesi ve layık olduğu konuma gelmesi için hep doğruları işaret ediyoruz. Artık sektörümüzün fiber altyapı gibi önemli bazı sorunları ve çözüm hedefleri Cumhurbaşkanı nezdinde dile getiriliyor. Bu yaklaşımlar umarız ki sektörün büyümesinde yaşanan tüm sorunların dikkatle değerlendirilmesini ve sorunların çözülmesini sağlar."
- "Fiberde ortak altyapı şirketi kurulması gerek"
Halil Nadir Teberci, hem karar vericileri hem sektör paydaşlarını gerçek rekabet ortamını destekleyecek yaklaşımları göstermeye davet ederek, "Zira telekomünikasyon, tüm alt alanlarıyla iş dünyasından eğitime kadar birçok sektörün altyapısı niteliğinde ve özellikle fiber altyapı başta olmak üzere telekomünikasyon sektörünün gücü Türkiye'nin ekonomik gücünü destekleyecek." ifadelerini kullandı.
Alternatif işletmecilerin yatırım iştahının desteklenmesi gerektiğini kaydeden Teberci, geçmişten bugüne pazarda bulunan büyük cirolu işletmeciler dışında, sonradan kurulan ve yenilikçi yaklaşımlarla tüketicilere hizmet sunmaya odaklanan alternatif işletmecilerin 2021 toplam gelirlerinin 9,52 milyar TL olduğunu bildirdi.
Teberci, "2002 yılında başlayan serbestleşme hareketinden bugüne kadar geçen 20 yılda alternatif işletmecilerin toplam sektör gelirleri içerisindeki payının beklenen büyüklüğe ulaşmadığı ve sadece yüzde 10,3'lerde kalmış olduğu görülüyor." dedi.
Fiberde operatörler arasında ortak altyapı şirketi kurulması gerektiğini vurgulayan Teberci, bu konuda çalışmaların dile getirildiğini, kısa zamanda uygulamaya geçmesi gerektiğini, altyapı meselesinin Türkiye'nin geleceği olduğunu söyledi.
Teberci, "Ülkemizde altyapı yatırımları yapılmasının önündeki engellere rağmen alternatif işletmecilerin yatırım iştahının oldukça fazla olduğu, söz konusu engellerin kaldırılması durumunda çok daha büyük yatırımlara hazır oldukları açıkça görülüyor." dedi.
- "Sabit trafikteki çok hızlı düşüşün temel sebebinin pazardaki rekabet eksikliği olduğunu söylemek gerek"
2010 yılından itibaren toplam ses trafiği içerisinde sabit ses trafiğinin ciddi oranda düşmeye başladığını bildiren Teberci, şu bilgileri verdi:
"Tüm dünyada genel olarak sabit ses trafiğinin düşme eğilimi içinde olduğu bilinmekle beraber ülkemizde düşüşün çok daha büyük olduğu görülüyor. Türkiye'de sabit trafikteki çok hızlı düşüşün temel sebebinin pazardaki rekabet eksikliği olduğunu söylemek gerekiyor. Zira rekabetin gelişmediği pazarlarda, pazara yeni giren işletmecilerin fiyat ve kalite üzerindeki rekabetçi baskılarının sınırlı olması yerleşik işletmecinin AR-GE, yatırım ve tarife gibi sektörü büyütecek kararlarını olumsuz yönde etkiliyor."
- "2013 yılından sonra fiber abone sayısındaki artış hızı ciddi ölçüde yavaşladı"
TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Teberci, 2020 yılında 82,4 milyon olan toplam genişbant abone sayısının 2021 yılında 88,1 milyona ulaştığını, rapora göre 2013 yılından sonra fiber abone sayısındaki artış hızının ciddi ölçüde yavaşladığını kaydetti.
2021 yılı sonuna gelindiğinde artış hızının yüzde 5,8'e düştüğünü aktaran Teberci, şunları söyledi:
"TELKODER, fiber abone sayısının kayda değer oranda artırılabilmesi için fiber şebekenin hızla yaygınlaşması ve bu kapsamda, yerli ve yabancı yatırımcıların fiber altyapı kurma çalışmalarının önündeki engellerin kaldırılması gerektiğini değerlendiriyor. Toplam sabit genişbant aboneliği içinde fiber abone sayısının oranı incelendiğinde 2021 yılı sonunda bu oranın yüzde 26 olduğu ortaya çıkıyor. Türkiye, mevcut durumda yüzde 32 olan OECD ortalamasının da altında kalıyor."
- "Türkiye'ye veri merkezi yatırımı gelir"
Gereken çalışmaların yapılması, hızlandırılması ve yeterli paylaşımın sağlanması durumunda Türkiye'ye veri merkezi yatırımının geleceğini belirten Teberci, bu konuda iştahlı bir kesim olduğunu, yerli veri merkezlerinin daha fazla desteklenmesi gerektiğini söyledi.
En önemli hususların başında gelen konunun, Microsoft Azure, Amazon AWS, Google ve Alibaba Cloud gibi büyük işletmecilerin Türkiye'de bulunan veri merkezi işletmecileri ile iş birliği yapması olduğuna işaret eden Teberci, şunları kaydetti:
"Ancak bu sayede kendi ekosistemimizi oluşturmuş, yurttaşlarımıza, üniversitelerimize, kamu kurumlarımıza ve şirketlerimize kendi topraklarımızda istedikleri hizmeti vermiş, vergisini devletimize ödeyen veri merkezi işletmecilerimizi büyütmüş ve en önemlisi de verilerimizi güven altına almış olabiliriz. Veri merkezleri için Dijital Serbest Bölgeler oluşturulmalıdır. Dijital hizmet ihraç edebilmemiz açısından 'Dijital Serbest Bölgeler' kavramının çalışılması ve hayata geçirilmesi ihtiyacı mevcuttur. 5 yıl süre ile veri merkezi personelinin gelir vergisinden yüzde 100 muafiyeti sağlanmalıdır. Sıfır maliyetli, uygun fiziksel şartlara sahip bina/kampüs imkanı tanınmalıdır.
Türkiye dışına satacağı servislerin gelirlerinde yüzde 100, Türkiye içerisine satacağı servislerin gelirlerinde yüzde 50 vergi muafiyeti sağlanmalıdır. Anlaşmalı üniversiteler ve kurumlardan gerekli teknik personelin yetiştirilmesi şartı ile bu personelin maaşlarında yüzde 50 oranında devlet desteği verilmelidir. Yeni yapılacak veri merkezleri, en az Uptime Institute, ANSI/TIA veya BICSI Tier III isteklerini karşılayacak nitelikte olmalıdır. Bu konuda TSE, ülkemizin kendine ait veri merkezi standartlarını oluşturmalıdır."
Kaynak:
