CEZAYİR (AA) - HASAN CİBRİL - Küresel enerji piyasasındaki gelişmeler Afrika kıtasından Avrupa'ya doğal gaz naklini öngören, inşa fikri yaklaşık 20 yıl öncesine dayanan "Trans-Sahra Doğal Gaz Boru Hattı" projesinin önemini yeniden gündeme getiriyor.
Nijerya doğal gazını Nijer ve Cezayir üzerinden Avrupa'ya ulaştıracak "Trans-Sahra Doğal Gaz Boru Hattı" projesi 20 yıldan daha uzun bir süre önce konuşulmaya başlandı.
Afrika'dan Avrupa'ya ulaşacak boru hattı projesi konusunda ilk mutabakat zaptı, Cezayir Ulusal Petrol Şirketi Sonatrach ile Nijerya hükümetine ait petrol şirketi arasında 2002'de imzalandı. Proje kapsamında, Nijerya'nın güneyindeki gaz sahalarından başlayarak önce Nijer, daha sonra da Cezayir'e uzanan boru hattı inşa edilmesi öngörülüyordu.
O dönem 2015'te faaliyete geçmesi planlanan yaklaşık 4 bin 300 kilometre uzunluğundaki projeyle Avrupa'ya yılda 30 milyar metreküp doğal gaz taşınması planlanıyordu. Fizibilite raporlarına göre projenin maliyeti 13 milyar dolar olarak hesaplanıyordu.
Ancak işler planlandığı gibi gitmedi ve proje bugüne kadar tamamlanmadı. Bugün ise Ukrayna konusundaki Rusya-Batı geriliminin gölgesinde dünya gaz piyasasında yaşanan son gelişmeler, Cezayir-Nijerya-Nijer arasındaki projeye yeniden önem kazandırabilir.
- Afrika'dan Avrupa'ya katedilen mesafe
Trans-Sahra Boru Hattı projesi, Nijer Nehri'nin Nijerya'nın güneyindeki deltasında bulunan gaz sahasından kuzeyde Nijer sınırına kadar 1040 kilometreden fazla mesafe katediyor. Boru hattı, Cezayir sınırındaki Ayn Kazzam vilayetine ulaşmak için Nijer üzerinden yaklaşık 850 kilometre kadar seyrine devam ediyor.
Cezayir'de de yaklaşık 2 bin 300 kilometrelik bir mesafeyi aşarak ülkenin kuzeyine ulaşan boru hattı, buradan ikisi İspanya biri İtalya'ya doğru üç hat ile Avrupa'ya intikal ediyor.
Boru hattının Cezayir kısmında, ülkenin güneyindeki Tamanraset'ten kuzeye, oradan da Avrupa'nın güneyine kadar gazın nakli için altyapı hazır bulunuyor. Bağlantı için Nijer sınırından Tamanraset vilayeti arasında yaklaşık 400 kilometrelik bir mesafe kalmış durumda.
Trans-Sahra Boru Hattı planlanan rotaya göre, başkent Cezayir'in 500 kilometre güneyindeki El-Agvat vilayetinde bulunan ülkenin en büyük gaz sahası Hasi er-Reml'e ulaşıyor. Hat, İtalya'ya geçmek için tek koldan doğuya, İspanya'nın güneyi için iki koldan batıya ayrılıyor.
- Projenin uygulanmasındaki gecikme
Uzun yıllar önce uygulamaya konulması beklenen Trans-Sahra gecikmiş bir proje.
Dönemin Cezayir Enerji Bakanı Şekib Halil'in 2007'de yaptığı açıklamada, gecikmenin, yüksek maliyetten değil de başlatıldığı döneme göre gaz alıcı eksikliğinden kaynaklandığını ifade etmişti.
Uzmanlar, başladığı dönemde 13 milyar dolar olan proje maliyetinin günümüzde 20 milyar doları aştığını belirtiyor.
Buna ek olarak, birçok Avrupa ülkesinin başlattığı temiz enerji projesinin de Trans-Sahra'yı olumsuz etkilediği ve uygulamaya geçilmesini geciktirdiği ifade ediliyor.
Projeye son zamanlarda ilgi artmış görünüyor. Nijerya Enerji Bakanı Tembri Salva, Eylül 2021'de yaptığı açıklamada, hükümetin, doğal gazın Cezayir'e taşınması için boru hattı inşasını uygulamaya başladığını; daha sonraki aşamada, gazın Avrupa ülkelerine taşınacağını belirtti.
Cezayir milli petrol şirketi Sonatrach Direktörü Tevfik Hakkar ise bu açıklamanın ardından projenin teknik çalışmalarının bittiğini ve yatırıma başlamak için fizibilite çalışmasının devam ettiğini aktardı.
Kaynak:
