İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, haziranda tüketici yıllık enflasyonu temel mallar grubunda yaşanan sınırlı düşüş haricinde tüm alt gruplarda yükselirken, söz konusu yükselişe en belirgin katkı 3,65 puanla enerji grubundan geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 4,95 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 78,62'ye yükseldiğini açıklamasının ardından TCMB'nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, haziran ayında tüketici yıllık enflasyonu temel mallar grubunda sınırlı gerilerken, diğer alt gruplarda yükseldi. Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı ise enerji grubundan geldi. Bu dönemde uluslararası ve yurt içi enerji fiyatlarındaki artışlar ve tedarik zincirinde süregelen aksamalarla üretici fiyatlarındaki yükseliş sürdü.
Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsimsellikten arındırılmış eğilimlerinde gerileme gözlendi. Göstergelerin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş ise sürdü ve haziranda geçen yılın aynı dönemine göre B endeksi 2,79 puan artarak yüzde 64,42'ye, C endeksi 1,22 puan yükselerek 57,26'ya çıktı.
Söz konusu gelişmelerle haziranda önceki aya göre yıllık tüketici enflasyonuna katkı enerjide 3,65 puan, hizmette 0,88 puan, gıdada 0,29 puan, alkol-tütün-altın grubunda 0,21 puan ve temel malda 0,09 puan arttı.
- "Kirada aylık değişimlerde hızlanma görüldü"
Hizmet fiyatları haziranda yüzde 3,98 yükselirken, grup yıllık enflasyonu yüzde 48,69'a ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi.
Lokanta-otel fiyatları gerek yiyecek gerekse konaklama hizmetleri kaynaklı olarak yüzde 5,42 arttı ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 79,55'e çıktı. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 4,57 artarken, kara yolu ve demir yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığıyla birlikte hava yolu taşımacılığı öne çıktı. Böylece ulaştırma grubu yıllık enflasyonu yüzde 81,83 oldu.
Haberleşme hizmetlerinde fiyatlar yüzde 3,16 artarken, internet ve telefon görüşme ücretleri bu görünümde etkili oldu. Diğer hizmetler grubunda fiyatlar yüzde 3,14 yükseldi. Bu gelişmede büyük ölçüde sigorta, bakım-onarım hizmetleri ve paket tur kalemlerinin etkisi hissedildi. Kira grubunda ise haziranda aylık artış yüzde 3,11 düzeyinde gerçekleşirken, mevsimsellikten arındırılmış aylık değişimlerde hızlanma görüldü.
- Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar yataya yakın seyretti
Temel mal fiyatları haziranda yüzde 2,80 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,46 puan düşüşle yüzde 64,86'ya geriledi. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda yükselirken, diğer alt gruplarda geriledi.
Altın hariç dayanıklı mal fiyatları haziranda yüzde 3,65 artarken, bu gelişmede yüzde 6,53'le mobilya, yüzde 3,29'la otomobil fiyatları belirleyici oldu. Böylelikle grup yıllık enflasyonu yüzde 77,90 seviyesine ulaştı.
Diğer temel mallarda fiyat artışları grup geneline yayılırken, kişisel bakım ürünleri, konut bakım-onarım malzemeleri, ev içi tekstil ürünleri ve evle ilgili temizlik malzemeleri öne çıktı ve grup aylık enflasyonu yüzde 3,11 olarak gerçekleşti. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar yataya yakın seyretti ve yıllık enflasyon 2,92 puan düşüşle yüzde 26,35'e geriledi.
- Enerjide fiyat artışları grup geneline yayıldı
Enerji enflasyonu haziranda Türk lirası cinsinden uluslararası enerji fiyatlarındaki görünüme paralel akaryakıt, doğal gaz ve elektrik kalemleri öncülüğünde önemli ölçüde yükseldi.
Enerji fiyatları haziranda yüzde 16,16 artarken, grup yıllık enflasyonu 30,12 puanlık yükselişle yüzde 151,33'e çıktı. Fiyat artışları grup geneline yayıldı ve gerek akaryakıt gerekse yönetilen/yönlendirilen kalemlerde yüksek fiyat artışları gözlendi.
TL cinsi uluslararası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt fiyatları yüzde 21,88 yükseldi. Bu alt grupta yıllık enflasyon yüzde 251,98 seviyesine ulaştı. Mesken tarifelerinin düzenlenmesi neticesinde doğal gaz fiyatları yüzde 25,11 ve elektrik fiyatları yüzde 15,01 yükseliş sergiledi.
Bu dönemde tüp gaz fiyatlarında artış yüzde 6,25 olurken, şebeke suyu fiyatları yüzde 3,39 arttı.
- Alkollü içecek fiyatlarında vergi oranlarındaki artışın yansımaları izlendi
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları haziranda yüzde 2,09 arttı ve grup yıllık enflasyonu 2,30 puan yükselerek yüzde 93,93'e ulaştı. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 5,96 puan düşüşle yüzde 91,65'e gerilerken, işlenmiş gıdada 10,03 puan artışla yüzde 96,04'e yükseldi.
İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler sebze fiyatları kaynaklı olarak taze meyve sebze fiyatlarında gerilemenin sürdüğüne işaret ederken, diğer işlenmemiş gıda kaleminde çiğ süt referans fiyat düzenlemesinin etkilediği süt ile pirinç, patates ve kuru yemiş fiyatlarındaki artış dikkati çekti.
İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 7,53'lük artışta ise peynir ve diğer süt ürünleri, ekmek ve tahıllar ile alkolsüz içecekler, çay ve şekerle bağlantılı ürünler öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları haziranda yüzde 2,61 artarken, yıllık enflasyon yüzde 70,99'a yükseldi. Alkollü içecek fiyatlarında vergi oranlarındaki artışın da yansımaları izlendi. Bu dönemde alkol-tütün grubunun aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,12 puan oldu.
- Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar üretici fiyatlarını olumsuz etkiledi
Yurt içi üretici fiyatları haziranda yüzde 6,77 artarken, yıllık enflasyon 6,15 puan yükselişle yüzde 138,31'e yükseldi.
Uluslararası ve yurt içi enerji fiyatlarında ulaşılan yüksek seviyeler ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar üretici fiyatlarını olumsuz etkiledi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyonun tüm alt gruplarda yükseldiği görülürken, özellikle enerji enflasyonundaki artış dikkati çekti. Fiyat artışları alt kalemler geneline yayılırken, rafine edilmiş petrol ürünleri, ham petrol ve doğal gaz, basım ve kayıt hizmetleri, elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme, kimyasal ürünler ile içecekler alt kalemlerindeki artışlar öne çıktı.
Kaynak:
