İSTANBUL (AA) - Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın en hassas olduğu hususlardan birisinin "vatandaşların enflasyona ezdirilmemesi" olduğunu belirterek, "İlgili bakanlıklarımızla güçlü bir iş birliği içinde çalışıyoruz, asgari ücret başta olmak üzere bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceğiz." dedi.
Elvan, Türkiye 2023 Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, son 2 yıldır olağanüstü bir küresel dönemden geçtiklerini, bu yıl ekonomik aktivitede dünya genelinde bir canlanmaya şahit olsalar da karşılarında hala önemli belirsizlikler bulunduğunu söyledi.
Enerji fiyatları ve taşıma maliyetlerinin hızla arttığını, arz-talep dengesizliklerinin küresel enflasyonu beslediğini, pek çok ülkede kamu maliyesi alanında yaşanan bozulma ve artan borç stokunun rekor seviyelere ulaştığını anlatan Elvan, normalleşme sürecinin zaman alacağını düşündüklerini ifade etti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak, kararlarını günübirlik gelişmelere göre almadıklarını ve yönlerini tayin etmediklerini belirten Elvan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bir taraftan küresel konjonktürün geleceğe yönelik olası etkilerini değerlendirirken, diğer taraftan güçlü Türkiye inşası için orta ve uzun vadeli bir perspektif anlayışıyla çalışmalarımızı yürütüyoruz. Makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirip sağlıklı, dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme hedefliyoruz. Bu hedefin gerçekleşmesi için düşük enflasyon ve kur istikrarına önem veriyoruz. Ekonomi politikalarına güveni daha da artırıp ülke risk primimizi düşürmenin, piyasa istikrarını güçlendirmenin, yerli-yabancı tüm yatırımcılar için elverişli bir ortam oluşturmanın gayreti içindeyiz."
- "Yılı, geçmiş eğilimlerin aksine yüksek büyüme ve düşük cari açıkla kapatacağız"
Lütfi Elvan, Ekonomi Reform Programı ve Orta Vadeli Program'da çizdikleri yol haritasına bağlı kalacaklarını, yapısal politikaları büyük bir kararlılıkla hayata geçirmeye devam edeceklerini, tüm paydaşları, özel sektör ve STK'lar ile iş birliği halinde çalıştıklarını söyledi.
Salgın döneminde reel sektörün ayakta kalması ve istihdamda sürekliliğin sağlanmasının kendileri açısından büyük önem arz ettiğini vurgulayan Elvan, uyguladıkları politikalar sayesinde geçen yılı iç talebin sürüklediği bir büyümeyle kapattıklarını, bu senenin ilk yarısında yüzde 14,3'lük büyüme yakaladıklarını bildirdi.
Elvan, "Yılın ikinci yarısına ilişkin öncü göstergeler, ılımlı bir yurt içi talebe ve güçlü bir ihracata işaret ediyor. 2021'i yüzde 9'un üzerinde bir büyümeyle kapatmayı öngörüyoruz. Muhtemelen çift haneli bir rakamla da kapatabileceğimizi düşünüyoruz. Ancak bizim için büyümenin dengeli ve sürdürülebilir olması, istihdama olan katkısı ve gelir dağılımı adaletini tesis edici nitelikte olması büyümenin seviyesinden çok daha önemli." şeklinde konuştu.
Geçmiş yıllarda büyümenin yüksek olduğu dönemlerde cari açığın da yüksek, düşük olduğu dönemlerde ise cari açığın da düşük olduğunu, bu döngüyü kırmak, yapısal cari açığı azaltmak için önemli adımlar attıklarını ve atmaya da devam ettiklerini aktaran Elvan, şunları kaydetti:
"Bu sene için öngördüğümüz yüzde 9'luk büyümeyi, milli gelire oran olarak yüzde 2'nin altında bir cari açıkla gerçekleştireceğiz. Yani yılı, geçmiş eğilimlerin aksine yüksek büyüme ve düşük cari açıkla kapatacağız. Uluslararası emtia ve enerji fiyatları aleyhimize işlese de bu başarılı performansta 4 faktör rol oynuyor. Yapısal cari açığı azaltıcı yatırımlara öncelik veriyoruz. Artan dış talebin de etkisiyle güçlü bir ihracat performansı gösteriyoruz. Altın ithalatına ilişkin aldığımız önlemler, güçlü bir şekilde etkisini ortaya koydu. Turizmde, 2020'ye kıyasla çok daha iyi bir performansa imza attık."
- "Türkiye ekonomisi kamu maliyesi kaynaklı bir risk yaşamayacak"
Hazine ve Maliye Bakanı Elvan, "hükümetin ihracatı desteklemek amacıyla yüksek döviz kuru hedeflediğine" ilişkin yorumlarla karşılaştıklarını aktararak, "Bu yorum doğru değil. Türkiye dalgalı kur rejimi uygulamaktadır, kurun değeri de piyasada belirlenir. Bir ülkedeki rekabet artışı; verimlilik, yani üretkenlik artışından, inovatif kabiliyetlerinizden, teknolojiyi üretme ve kullanma becerinizden gelir. Verimlilik kazanımlarıyla desteklenmeyen bir büyüme modeli, sürdürülebilir bir model değildir." diye konuştu.
Ekonomiye ve ihtiyaç sahibi sosyal kesimlere destek vermek için 20 yıldır esnek bir yaklaşımla ekonomiyi yönettiklerini belirten Elvan, şöyle devam etti:
"Bunu yaparken de mali disiplin şiarımızdan asla vazgeçmedik, vazgeçmeyeceğiz. Şunu çok net ifade edeyim; Türkiye ekonomisi, kamu maliyesi kaynaklı bir risk yaşamadı, yaşamayacak. Dünyada bütçe açıklarının çift haneleri, borçluluk seviyelerinin ise üçlü haneleri gördüğü bir ortamda biz yine sağlam ve ihtiyatlı kamu maliyesi politikalarımızla ayrıştık. 2021 bütçemizde yüzde 4,3'lük bir bütçe açığı öngörmüştük. Bu yılı yüzde 3,5'in altında bir bütçe açığıyla kapatacağız.
Yıl boyunca hedefimizle uyumlu olarak bütçemizi yönetirken, salgınla mücadelede vatandaşlarımızın mağdur olmaması için yüksek gayret gösterdik."
Salgın nedeniyle 2020'den bu yana vatandaşlar için sundukları desteklerin yıl sonunda 734 milyar liraya ulaşacağını aktaran Elvan, "Enflasyonla mücadelede vergi indirimleri ve fiyat ayarlamalarıyla 125 milyar liralık kamu gelirinden vazgeçtik, maliye politikası kararlılığını çok net bir biçimde gösterdik. Bahsettiğim bu tutara doğal gaz ve elektrik alanında verdiğimiz destekler dahil değildir." dedi.
- "Vatandaşlarımızın enflasyona ezdirilmemesi için gerekli hassasiyeti göstereceğiz"
Lütfi Elvan, uluslararası enerji fiyatlarındaki artış ve Türkiye'nin kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerinden ürettiği elektrikte yaşanan düşüşe işaret ederek, bu maliyet artışlarını vatandaşlara en az düzeyde yansıttıklarını, maliyetin önemli bir bölümünü kendilerinin üstlendiğini söyledi.
Yurt dışından alınan doğal gazın daha düşük fiyatla vatandaşa sunulduğunu aktaran Elvan, şu anda ısınma amaçlı (yurt dışından) 100 birime aldıkları doğal gazı vatandaşlara 25 birime sattıklarını, elektriği ise üretim maliyetinin yüzde 50'si daha düşük bir fiyatla sunduklarını bildirdi.
Elvan, "Cumhurbaşkanımızın en hassas olduğu hususlardan birisi, vatandaşlarımızın enflasyona ezdirilmemesidir. İlgili bakanlıklarımızla güçlü bir iş birliği içinde çalışıyoruz, asgari ücret başta olmak üzere bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceğiz." dedi.
Borçlanma konusunda da son derece dikkatli ve temkinli bir yaklaşım izlediklerini ifade eden Elvan, şunları kaydetti:
"Bütçe disiplininde gösterdiğimiz hassasiyet, Hazine'nin finansman ihtiyacını da azalttı. 2021'de 618 milyar lira borçlanma öngörmüştük ama 155 milyar lira daha az borçlanmayla yılı kapatacağız. Aşağı yukarı 463 milyar lirayla yılı kapatacağız. AB tanımlı borç stokumuzun milli gelire oranını düşürüyoruz. Tabii borç stokumuzun düşük olması, elbette başlı başına yeterli değil. Borç stokumuzun yapısını da iyileştirmemiz gerekiyor. Bu amaçla iç piyasada döviz cinsi borçlanmayı bu sene yarı yarıya düşürdük. Aynı zamanda, iç borçlanmanın vadesini de önemli ölçüde uzattık. 2020 yılı içerisinde 29 aya kadar düşen iç borçlanmanın ortalama vadesini 56 aya yükselttik."
- "2022'de yurt içinde döviz cinsi borçlanma yapmayı planlamıyoruz"
Hazine ve Maliye Bakanı Elvan, 2022'nin, gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikalarının etkili olacağı bir yıl olacağını belirterek, yurt dışı piyasalarda oynaklığın artacağı bir döneme girdiklerini, gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy akımlarının bu dönemde olumsuz etkilenebileceğini söyledi.
Elvan, 2022 yılı Hazine Finansman Programı'nı bu gelişmeleri dikkate alarak ihtiyatlı bir şekilde hazırladıklarını aktararak, "2022'de toplam 498 milyar lira tutarında borçlanmayı hedefliyoruz. Piyasa koşullarına bağlı olmakla birlikte önümüzdeki yıl yurt içinde döviz cinsi borçlanma yapmayı planlamıyoruz. Hazinemizin yeşil tahvil olarak da bilinen, sürdürülebilir tahvil ihraçlarına imkan verecek programımızı yakında tamamlamış olacağız." dedi.
Yüksek enflasyonun, sadece Türkiye'de değil, dünya genelinde de önemli bir sorun olmaya başladığını vurgulayan Elvan, küresel tedarik zincirinde yaşanan problemlere, enerji, gıda, navlun ve emtia fiyatlarındaki artışlara, kuraklık ve stoklama eğilimindeki yükselişe işaret etti.
Arz ve talep kaynaklı bu gelişmelerden etkilenen Türkiye'nin enflasyonla mücadelede 2020'nin son çeyreğinden itibaren para ve maliye politikalarında kritik adımlar attığını belirten Elvan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Ancak son 2 aydır küresel gelişmelerin de etkisiyle finansal piyasalarda dalgalanmalar yaşandı. Merkez Bankası kararı sonrasında piyasa faizlerinde, varlık fiyatlarında, döviz kurunda ve beklentilerde bir hareketliliğe şahit olduk. Ben burada, hiçbir ilgili dinamiğin göz ardı edilemeyeceği kanaatindeyim. Çünkü tüm bu unsurlar, entegre bir şekilde enflasyon görünümünü şekillendiriyor. Gerek küresel konjonktür gerekse yurt içinde enflasyonun seyri temkinli olmayı gerektiriyor.
Hepinizin bildiği gibi enflasyon, orta ve uzun vadede bir arz talep sorunudur. Bu bağlamda maliye politikalarımızı, arz yönlü yapısal politikalarla ve verimlilik artışlarına yönelik tedbirlerle desteklemeye devam edeceğiz."
- "Bankalar verilen kredinin hangi amaçlarla kullanıldığını takip etmeli"
Lütfi Elvan, bankacılık sektörünün güçlü sermaye yapısı ve aktif kalitesiyle sağlıklı bir yapı arz ettiğini belirterek, "Sektörün 2 konuyu hassasiyetle değerlendirmesini istiyorum. Birincisi, kullandırılacak yeni kredilerin yatırım, üretim, istihdam ve ihracata yönelik olmasını çok önemsiyoruz. Kaynakların tahsisinde bankaların seçici ve odaklı bir yaklaşım içinde olması gerektiğini düşünüyoruz. Verilen kredinin hangi amaçlarla kullanıldığının takibi şart. İkincisi, bankacılık sektörümüz, teminata dayalı geleneksel kredilendirme yaklaşımının ötesine geçmeli diye düşünüyorum. Risk yönetimine dayalı finansman uygulamalarını yaygınlaştırmak gerekiyor. Bu yönde bir yaklaşım, KOBİ'lerin, start-up'ların yeterli finansal kaynağa ulaşmasında büyük önem taşıyor." şeklinde konuştu.
Elvan, küresel ölçekte sorunların yaşandığı bir dönemde büyümede, kamu maliyesinde ve bankacılık sektöründe en iyi performans gösteren ülkelerden olduklarını vurguladı. Bunlarla birlikte aksayan yönlerinin de bulunduğunu aktaran Elvan, bu problemleri çözmek için yeterli güçlerinin ve kararlılıklarının bulunduğunu sözlerine ekledi.
Kaynak:
