ANKARA (AA) - Merkezi yönetim bütçesinden bu yılın ocak-eylül döneminde 1 trilyon 51 milyar 650 milyon lira harcama gerçekleştirilirken, bütçe gelirleri 990 milyar 557 milyon liraya ulaştı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ayı bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı.
Buna göre, merkezi yönetim bütçe giderleri Eylül 2020'de 108 milyar 580 milyon lira iken geçen ay yüzde 30,3 artışla 141 milyar 507 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2021 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 346 milyar 139 milyon lira ödeneğin yüzde 10,5'i kullanılmış oldu.
Geçen yılın eylül ayında 13 milyar 455 milyon lira faiz dışı açık oluşurken, bu yılın aynı ayında söz konusu rakam 9 milyar 478 milyon lira olarak gerçekleşti.
Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,9 artarak 127 milyar 399 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 10,9 olarak hesaplandı.
Eylülde personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 22 artarak 31 milyar 342 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 326 milyar 633 milyon lira ödeneğin yüzde 9,6'sı kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, eylülde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,4 artışla 5 milyar 104 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 54 milyar 527 milyon lira ödeneğin yüzde 9,4'ü kullanılmış oldu.
Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 89 milyar 67 milyon lira ödeneğin yüzde 14,1'i harcandı. Eylülde yüzde 66,4 artışla 12 milyar 602 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.
Cari transferler eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34,1 artarak 59 milyar 813 milyon lira olarak belirlendi. Bütçede öngörülen 536 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 11,2'si kullanıldı.
Eylülde 9 milyar 936 milyon lira sermaye gideri, 3 milyar 540 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 5 milyar 62 milyon lira oldu.
Faiz giderleri söz konusu ayda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 13 azalarak 14 milyar 108 milyon lirayı buldu.
- Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın eylül ayında 78 milyar 916 milyon lira iken Eylül 2021'de yüzde 49,4 artarak 117 milyar 921 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin eylül ayı gerçekleşme oranı 2020'de yüzde 8,2 iken, geçen ay yüzde 10,7 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı geçen ay 2020'nin eylül ayına göre yüzde 40 artarak 95 milyar 619 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise Eylül 2020'de yüzde 8,7, geçen ay yüzde 10,4 olarak tespit edildi.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, eylülde yüzde 127,9 artışla 19 milyar 524 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 2 milyar 206 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 572 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla eylülde geçen yılın aynı ayına göre, gelir vergisi yüzde 45,3, kurumlar vergisi yüzde 984,6, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 159, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 32,6, damga vergisi yüzde 37,3, harçlar yüzde 33,1 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 30,5 artarken, özel tüketim vergisi yüzde 9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 24,1 azaldı.
- Ocak-eylül dönemi gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Eylül 2020 döneminde 870 milyar 13 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 20,9 artışla 1 trilyon 51 milyar 650 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2021'de merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 346 milyar 139 milyon lira ödeneğin yüzde 78,1'i kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19,3 artarak 909 milyar 377 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 78 olarak hesaplandı.
Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 18,1 artarak 260 milyar 282 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 326 milyar 633 milyon lira ödeneğin yüzde 79,7'si kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,6 artışla 42 milyar 701 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 54 milyar 527 milyon lira ödeneğin yüzde 78,3'ü kullanılmış oldu.
Ocak-eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 89 milyar 67 milyon lira ödeneğin yüzde 75,9'u harcandı. Bu dönemde yüzde 22,9 yükselişle 67 milyar 641 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 17,3 artarak 437 milyar 727 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 536 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 81,7'si kullanıldı.
Bu dönemde 64 milyar 623 milyon lira sermaye gideri, 9 milyar 874 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 26 milyar 528 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 31,9 yükselerek 142 milyar 273 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
- Bütçe gelirleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-eylül döneminde 729 milyar 422 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 35,8 artışla 990 milyar 557 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin ocak-eylül dönemi gerçekleşme oranı 2020'de yüzde 76,3, bu yılın aynı döneminde yüzde 90 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde 2020'nin ocak-eylül dönemine göre yüzde 39,7 artarak 808 milyar 428 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 87,6 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 19,5 artarak 155 milyar 879 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 19 milyar 10 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 7 milyar 240 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, gelir vergisi yüzde 36,4, kurumlar vergisi yüzde 54,8, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 105, özel tüketim vergisi yüzde 5,6, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 12,4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 62,4, damga vergisi yüzde 34,8, harçlar yüzde 21,5 ve diğer vergi gelirleri yüzde 33,3 artış gösterdi.
(Bitti)
Kaynak:
