KAHİRE (AA) - HÜSEYİN EL-KABBANi - ABD, Mısır ile uzun yıllardır yürütülen müzakerelerin ardından tam da Ukrayna'da savaşın patlak verdiği bir zamanda Kahire yönetimine F-15 savaş uçağı satışını öngören ikinci bir silah anlaşması yapmaya hazırlanıyor.
Uzmanlar, askeri anlaşmanın, silah şirketleri ile lobilerin baskıları ve bölgedeki güç dengesi göz önüne alındığında tam zamanında yapıldığını belirtiyor.
ABD'nin, Ukrayna savaşının yaşandığı bir zamanda böyle bir anlaşma yapılacağını duyurmasının; Moskova'ya yakın ve Su-35 tipi savaş uçağı sahibi olmak için Rusya ile iş birliği içinde olan bölgedeki en önemli müttefiki Mısır'ın sempatisini kazanma çabası olarak okunabileceği ifade ediliyor.
- Uzun yıllar sonra gelen anlaşma
Bu bağlamda, ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, 15 Mart'ta yaptığı açıklamada, ülkesinin uzun bir aradan sonra Mısır'a F-15 tedariki gerçekleştirileceğini bildirmiş ancak uçak sayısı ve teslimat tarihini açıklamamıştı.
Müzakere süreci Mısır'ın devrik lideri Hüsnü Mübarek dönemine kadar uzanan F-15 anlaşmasının yürürlüğe girmesi için ABD Kongresi ve Dışişleri Bakanlığı tarafından onaylanması gerekiyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı da 26 Ocak 2022'de Biden yönetiminin, Mısır'la 12 adet Lockheed Martin C-130J Super Hercules nakliye uçağının yanı sıra 2,2 milyar dolarlık teçhizat ve yaklaşık 355 milyon dolar değerinde hava savunma radar sistemlerinden oluşan bir silah anlaşmasını onayladığını duyurdu.
Mısır tarafından olası ikinci anlaşmaya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı ancak yerel medyada çıkan haberlerde, yorum yapılmaksızın ABD'nin açıklamaları aktarıldı.
Mısır'la yapılması muhtemel bu ikinci anlaşmaya ilişkin haberler, CENTCOM Komutanı McKenzie'nin Kahire ziyaretinden yaklaşık bir ay sonra duyuldu.
McKenzie, 9 Şubat'ta ziyaret ettiği Kahire'de Mısır Savunma Bakanı Muhammed Zeki ve askeri yetkililerle bir araya gelmiş, askeri iş birliğini güçlendirme yollarını ele almıştı.
ABD ile ikinci anlaşmayı yapacağı belirtilen Mısır'ın 16 Mart 2021'de yayımlanan uluslararası bir rapora göre silah ithalatı, 2011 ve 2015'e kıyasla 2016 ile 2020 arasında %136 arttı.
Mısır Hava Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Muhammed Abbas Hilmi de 14 Ekim 2021'de yaptığı açıklamada, ülkesinin, modern ordulara ayak uydurabilecek gelişmiş uçaklara sahip olduğunu söylemişti.
Hava kuvvetlerinin envanterinde Amerikan F-16, Fransız Rafale ve Mirage 2000 ve Rus MiG-29 uçakları bulunan Mısır'ın ayrıca Rus Su-35'lere sahip olmak için çalıştığı ifade ediliyor.
- ABD'nin, Mısır'ı Rus uçakları satın almaktan men etme çabası
ABD, daha önce pek çok kez Mısır'ın Rusya ile Su-35 tipi uçaklarla ilgili anlaşma imzalamasına karşı olduğunu açıklamıştı. Son olarak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri ile Şubat 2021'de gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde bunu dile getirmişti.
Nisan 2019'da dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD'nin, bu uçakları satın alması durumunda Mısır'a yaptırım uygulayacağını duyurmuştu.
ABD merkezli El-Hurra uydu kanalı Kasım 2019'daki bir haberinde, Mısır'ın Rus uçaklarını satın almaya karar vermesi durumunda 1 milyar doların üzerinde bir zarara uğrayabileceğine yer vermişti.
ABD merkezli Breaking Defense internet sitesi de bu ayın ortalarındaki bir haberinde, F-15 anlaşmasının, Mısır'ın Su-35 tipi savaş uçakları satın almak için 2018'de Rusya ile yaptığı 2 milyar dolarlık anlaşmanın üzerinde bazı yan etkileri olabileceğine işaret etmişti.
- ABD, Mısır'ı kendi safına çekmeye çalışıyor
Uluslararası Kalkınma ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (Kanada) Direktörü Mustafa Yusuf, Rusya'nın Mısır'la yaptığı ve ABD'yi rahatsız eden bu anlaşma bir yana Washington'un Mısır'a F-15 satma eğiliminin altında silah şirketleri ve lobilerin baskıları olduğu görüşünde.
Yusuf, bu şirketlerin yerine getirmesi gereken sözleşmeler ve görevler olduğunu ve söz konusu anlaşma ilanının savaşla alakası olmadığını savundu.
Anlaşmanın duyurulmasının, Ukrayna'da savaşın patlak vermesiyle aynı zamana denk gelmesini de değerlendiren Yusuf, şunları kaydetti:
"ABD, böyle bir zamanda silah veriyorsa hiç kuşku yok ki en önemli müttefiklerinden olan Mısır'ı kendine çekmek ve hem onun hem bir başkasının Rusya'ya sempati duymasına engel olmak istiyordur."
Yusuf, anlaşmayla Mısır kamuoyuna, "rejimin ABD tarafından desteklendiği, hem bölgede hem Avrupa'da rol oynadığı, ABD Savunma Bakanlığı ve Washington yönetimi için güvenilir bir müttefik olduğu ve terörle mücadelede rol oynadığı" mesajının verileceğini ifade etti.
Mısır'daki insan hakları ihlallerinin anlaşmanın önünde engel oluşturup oluşturmayacağı konusuna da değinen Yusuf, "Silah şirketleri, lobiler ve reklam şirketlerinin gücü galip gelecek ve tüm bu çıkarlar insan hakları algısının önüne geçecek." değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak:
