İZMİR (AA) - Geçen yıl, domates ve domates ürünlerinden ülkeye 729 milyon dolar döviz girdisi sağlanırken, 2023 yılına kadar bu alanda 1 milyar dolarlık ihracat hedefleniyor.
AA muhabirinin Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) verilerinden derlediği bilgiye göre, Türkiye yıllık 14 milyon tonla domates üretiminde dünyanın önemli ülkeleri arasında yer alıyor.
Domates ve domatesten elde edilen sos, ketçap, domates suyu gibi ürünler, önemli ihraç ürünleri olarak öne çıkıyor.
Türkiye, 2021 yılında domates ve domatesten yapılan ürünlerin ihracatından, önceki yıla göre yüzde 20 artışla 729 milyon dolar döviz geliri elde etti. Taze domates ihracatı, bu alandaki toplam ihracatın yüzde 49,7'sini oluşturdu. Taze domatesten 2020 yılında 313 milyon dolar döviz sağlanırken, bu rakam 2021 yılında yüzde 16'lık artışla 363 milyon dolara ulaştı.
Taze domates 2022'ye de hızlı başladı. Ocak 2022'de ihracat önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artarak 43,6 milyon dolar oldu.
Geçen yıl Türkiye 53 ülkeye taze domates ihraç etti. Rusya, 68 milyon dolarla taze domatese en fazla talep gelen ülke konumunda bulunuyor. Bu ülkeyi 58 milyon dolarla Romanya ve 41 milyon dolarla Bulgaristan takip etti.
Domates ve domates ürünleri ihracatında taze domatesin ardından 208 milyon dolarla domates salçası geldi. Salça ihracatındaki artış yüzde 32 olarak kayıtlara geçti. Irak, 120 milyon dolarlık salça talebiyle birinci sırada yer aldı. İkinci sıradaki ülke ise 18 milyon dolarla İtalya oldu. Almanya, 11,5 milyon dolarlık taleple üçüncü sıraya yerleşti. Türkiye 122 ülkeye salça ihracatı gerçekleştirdi.
Türkiye'nin kurutulmuş domates ihracatı 2021 yılında yüzde 17'lik yükselişle 97,3 milyon dolar oldu. Dondurulmuş domates ihracatı yüzde 22'lik artışla 32 milyon dolardan 39 milyon dolara çıkarken, domates sosları ve ketçaplar 17 milyon dolarlık ihracat performansı ortaya koydu. Soyulmuş domates ihracatı 2,8 milyon dolar, domates suyu ihracatı da 2 milyon dolar getiri sağladı.
- Rusya kotası dolmak üzere
Taze domates ihracatında en büyük ihraç pazarı Rusya'nın uyguladığı kota, ihracatçıların bu ülkeye yönelik gerçek performanslarını sergilemelerinin önüne geçiyor.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, AA muhabirine, Türkiye'nin tarım potansiyelinin çok büyük olduğunu, domates üretiminde dünyada 4. sırada yer aldığını söyledi.
Bu potansiyelin ihracata da yansıdığını aktaran Uçak, "Domates ve ketçap, kurutulmuş domates, salça, domates suyu gibi domates ürünleri ciddi rağbet görüyor. Sanayileştirilip katma değeri artan ürünlere dönüşüyor. 2022 yılında domates ve buna bağlı ürünlerin ihracatında yine artış bekliyoruz. Bizim nihai amacımız 2023 yılına kadar 1 milyar dolarlık rakama ulaşabilmek. İnşallah bu doğrultuda koşmaya devam edeceğiz." dedi.
Uçak, Rusya'nın uyguladığı kotanın ihracatı olumsuz etkilediğini dile getirdi.
Kotanın 50 bin tonla başladığını ancak şu anda 300 bin tona çıktığını ifade eden Uçak, "Yaklaşık 296 bin ton ihracat gerçekleştirildi. Taze domates ihracatında birinci sırada Rusya var. Kota kaldırılırsa ihracat katlanır. Konu, Sayın Cumhurbaşkanımız ve yetkili bakanlıklarımızın bilgisi dahilinde. Onlar da gerekli girişimlerde bulunuyor. Umarım çözülür." dedi.
Domates ve domates ürünlerinde 2020-2021 ihracat rakamları şu şekilde:
| 2020 (Dolar) | 2021 (Dolar) | |
| Taze Domates | 313.273.954 | 362.998.054 |
| Soyulmuş Domates | 1.180.815 | 2.758.434 |
| Domates Salçası | 157.228.600 | 208.015.832 |
| Dondurulmuş Domates | 32.037.648 | 39.306.540 |
| Domates Sosları ve Ketçap | 19.424.952 | 16.716.434 |
| Domates Suyu | 2.550.747 | 2.047.285 |
| Kurutulmuş Domates | 83.071.884 | 97.320.498 |
| Toplam | 608.768.603 | 729.163.081 |
Kaynak:
