ERBİL (AA) - HEMİN HÜSEYİN/BEKİR AYDOĞAN - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Meclisinde azınlık kotasından seçilen milletvekilleri, 1 Ekim 2022'de yapılması planlanan milletvekili genel seçimlerinin mevcut yasa ve sistemle yapılmasını ve azınlık kotalarının azaltılmamasını talep ediyor.
IKBY Başkanı Neçirvan Barzani tarafından imzalanan kararnameye göre IKBY milletvekili seçimlerinin 1 Ekim'de yapılacağı duyurulsa da seçimlere 5 ay kala seçim yasası ve sistemi üzerindeki anlaşmazlıklar halen devam ediyor.
Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Goran (Değişim) Hareketi, Yeni Nesil Hareketi, Kürdistan Adalet Toplumu Partisi (Komel) ve Kürdistan İslami Birlik Partisi'nden (Yekgirtu) oluşan 35 milletvekili, seçim yasasının değişmesi ve azınlık kotalarının düzenlenmesini öngören 26 maddelik yasa tasarısını 28 Mart 2022'de Meclis Başkanlığına sundu.
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) dışındaki siyasi partilerin imzasıyla sunulan bu tasarı aynı zamanda IKBY'nin 4 seçim bölgesine bölünmesini öngörüyor.
IKBY'nin 111 sandalyeli Meclisinde azınlıklara "kota" adı altında 5'i Türkmenlere, 6'sı Hristiyanlara olmak üzere 11 sandalye verilirken, bu azınlık grupları ise seçim sistemi ve yasasında değişikliğe ya da azınlık kotalarında azaltmaya gidilmemesi taraftarı.
IKBY Meclisindeki azınlık gruplarından seçilen milletvekilleri, konuya ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
- "Mevcut yasayla ilgili düzenlemelerin kotalara etki etmesinden korkuyoruz"
IKBY Meclisi Milli Birlik Koalisyonu Başkanı Hristiyan Milletvekili Romeo Hakari, "Bu tasarı, azınlıkların kotasını ortadan kaldırmak için sunuldu. Meclis grup başkanları ile gerçekleştirdiğimiz toplantıda seçimlerin zamanında yapılması konusunda hemfikir kaldık." dedi.
Hakari, azınlık grupları olarak da bir araya geldiklerini ve IKBY'deki temsil makamlarının Hristiyan ve Türkmenlere verilmesini istediklerini dile getirerek, şunları söyledi:
"IKBY 6. dönem seçimlerinin mevcut yasayla yapılmasından yanayız. Çünkü azınlık kotalarının azaltılması ya da ortadan kaldırılmasıyla ilgili ciddi endişeler var. Bahane olarak da azınlık grupları milletvekillerinin halklarını temsil etmediği iddiasında bulunuyorlar. Bu iddianın gerçeklik payı yok. O nedenle mevcut yasayla ilgili düzenlemelerin kotalara etki etmesinden korkuyoruz."
Hakari, yasal düzenlemenin azınlık gruplarına çok etkisi olacağı değerlendirmesinde bulunarak, "Irak seçimlerinde de kotalar için tek seçim bölgesi uygulandı. IKBY'de de Duhok'taki bir adaya Süleymaniye ve Erbil'den de oy verilebilmelidir." diye konuştu.
- "ITC olarak azınlık kotası seçimlerinin tek bölge olmasını savunuyoruz"
Irak Türkmen Cephesi (ITC) Erbil Milletvekili İmdat Bilal de "Bazı siyasi partiler kendi iç sorunları nedeniyle seçimlere girdiklerinde sahip oldukları sandalyelerin birçoğunu kaybedecek. O yüzden azınlık kotasını bahane ediyorlar." ifadelerini kullandı.
Türkmen Milletvekili Bilal, seçimlerin zamanında yapılması gerektiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
"ITC olarak azınlık kotası seçimlerinin tek bölge olmasını savunuyoruz. Çünkü ben Kifri ve diğer bölgelerdeki Türkmenlerin de temsilcisiyim. KYB önerisinde azınlık kotaları bölünüyor ve 2 Süleymaniye'ye, 3 Erbil'e veriliyor. Bu konuda bizim görüşümüz alınmadı."
- "Tek seçim bölgesini savunuyoruz ve azınlık kotalarına müdahale edilmesine razı olmayız"
Türkmen Kalkınma Partisi Genel Başkanı Muhammed İlhanlı da azınlık gruplarına hizmet etmesi nedeniyle seçimlerin mevcut yasayla yapılmasını istediklerini dile getirdi.
Türkmen Milletvekili İlhanlı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Süleymaniye'de Türkmenler için bir sandalye ayrılmasını talep ediyorduk ancak KYB bu şehirde Türkmen olmadığı bahanesiyle bunu kabul etmiyordu. Şimdi ise siyasi çıkarları ve sandalye sayılarını artırmak için bunu gündeme getiriyorlar. Tek seçim bölgesini savunuyoruz ve azınlık kotalarına müdahale edilmesine razı olmayız."
- Seçim yasası değişirse Türkmenlerin de projeleri olur
IKBY Meclis Sekreteri Muna Kahveci, 9 Mart'ta yaptığı açıklamada, IKBY Meclisinde Türkmenlere ayrılan 5 sandalye kotasının yetersiz olduğunu ve hükümet kurumlarında Türkmenlere yüzde 30 temsiliyet verilmesi yönünde projeleri bulunduğunu belirtmişti.
Aynı zamanda Türkmen Reform Partisi Başkan Yardımcısı da olan Kahveci, "seçim yasasının mutlaka yeniden gözden geçirilmesi gerektiği" yönünde ısrar edilirse, Türkmenler olarak kendilerinin de projelerinin olacağına dikkati çekmişti.
Türkmen siyasetçi, "Projemiz şu, 5 sandalyenin arttırılması lazımdır. Eğer Anayasa yazımına başlanırsa, hükümetin bütün müesseselerinde yüzde 30 barajı olarak Türkmenlerin orada görevlerinin tespit edilmesi lazımdır. Kim olursa önemli değil. Hangi partiden olursa önemli değil. Önemli olan Türkmen vatandaşıdır." diye konuşmuştu.
- "(IKBY Meclisinde) Türkmenlere tahsis edilen 5 kota çok az"
IKBY Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve ITC Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf, 19 Kasım 2021'de yaptığı açıklamada, bazı tarafların IKBY Meclisinde Türkmenlerin ve Hıristiyanların kota sayısını düşürmek için projeler sunduğunu aktararak, şunları söylemişti:
"Bu, demokrasi prensiplerine ve insan hakları kurallarına aykırıdır. Türkmenler bu bölgenin asli unsurudur. Biz bütün taraflara sesleniyoruz; Türkmenlerin bu bölgedeki varlığı hem parlamentoya hem de siyasi oluşumlara ve demokrasiye büyük bir katkı sağlamaktadır.
Önümüzdeki günlerde diğer milletvekilleriyle bu kotanın daha fazla olmasını talep edeceğiz. Türkmenlere tahsis edilen 5 kota çok az. O yüzden bizim ileride bu 5 kotayı 7'ye çıkartmamız gerekir. Bütün siyasi taraflardan, parlamentoda ve hükümette olan herkesten destek bekliyoruz."
Kaynak:
