AMMAN (AA) - RİHAM ALİ - Ürdünlü uzmanlar ve yetkililer, Rusya-Ukrayna savaşının devam etmesi durumunda başta buğday ve arpa olmak üzere gıdada yüksek oranda dışa bağımlı olan yerel pazarın derinden etkilenebileceğini belirtiyor.
Hükümet verilerine göre Ürdün'ün halihazırda 15 aylık ihtiyacını karşılayabileceği belirtilen 1,3 milyon ton buğday stoku bulunuyor. Ancak Ukrayna topraklarında genişleyen Rus saldırıları, Ürdün'de "stratejik ürün temininde endişeye" yol açıyor.
Resmi rakamlara göre Ürdün, yerel üretimin kısıtlı olması nedeniyle gıda sepetinin yüzde 80'inden fazlasını uluslararası pazarlardan ithal ediyor.
Sanayi, Ticaret ve Tedarik Bakanlığının verilerine göre Ürdün, buğday ve arpa ihtiyacını uluslararası pazarlardan karşılıyor. Halihazırda savaşın devam ettiği Rusya ve Ukrayna ise dünyanın en önemli buğday ihracatçıları arasında yer alıyor.
İstatistik Dairesinin verilerine göre Ürdün; Rusya ve Ukrayna'dan yaklaşık 300 milyon dinar (423 milyon dolar) değerinde ithal ürün temin ediyor. Bunun yüzde 71'inden fazlasını mısır, buğday ve arpa gibi temel gıda ürünleri oluşturuyor.
Yetkililerin, ülkenin 15 aylık buğday stokunun bulunduğunu belirtmesine rağmen Ürdün'de son zamanlarda savaşın etkisi bahane edilerek birçok emtia ve malzeme fiyatında belirgin artışlar görülmeye başlandı bile. Bu durum, gıda talebinin artmasının beklendiği ramazan ayının yaklaşmasıyla endişeleri daha da artırıyor.
- Yerel üretim
Ürdün Sanayi Odası üyesi İyad Ebu Haltem, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Rusya küresel pazara yılda 44 milyon ton buğday tedarik ederken Ukrayna da dünya genelinde 17 bin ton ile buğday tedarikinde 5. sırada yer alıyor. Dolayısıyla Rusya-Ukrayna krizi tüm dünyayı etkileyecektir." dedi.
Ebu Haltem, Rusya ve Ukrayna'nın Ürdün'ün üretim girdileri arasında yer alan alüminyum, demir ve metal pazarındaki rolüne de işaret ederek, küresel pazarda bu ürünlerin fiyatlarında net bir artışın görülmeye başlandığını söyledi.
Fabrikaların söz konusu girdileri daha önceden temin etmiş olduğu için fiyat artışlarının ramazan ayında çok fazla hissedilmeyebileceğine işaret eden Ebu Haltem, şöyle konuştu:
"Ancak Ukrayna-Rusya savaşının ramazandan sonra da devam etmesi ve petrol ile üretim girdilerinde fiyat artışının sürmesi durumunda piyasalarda krizin yansımaları görülebilir."
- Gıda stoku
Ürdün Ticaret Odası Başkanı Reca el-Kibareyti, ülkedeki tüccarların çoğunun ramazan ayı süresince gerekli ürünlerin teminine ilişkin anlaşmaları Ukrayna-Rusya savaşı öncesinde tamamladığını ve ithalatın başladığını belirterek, yerel piyasada ürün eksikliği yaşanmayacağını ifade etti.
Kibareyti halihazırda ürünlerin fiyatlarının yükselmesi için herhangi bir gerekçe olmadığını ancak ilerleyen dönemde küresel koşullar ve veriler uyarınca yeni fiyatların belirleneceğini kaydetti.
Buğday ihtiyacının çoğunun Romanya'dan ithal edildiğini ve şu anda ithalat için herhangi bir engel bulunmadığını belirten Kibareyti, ancak gelecekte üretim ve tedarik zincirleri giderlerinin artmasıyla ürün fiyatlarının da yükselebileceğini söyledi.
- Ürdün'de yakıt fiyatları
Petrol piyasası uzmanı Haşim Akil, küresel piyasalardaki artışa rağmen Ürdün'deki yakıt fiyatlarının Kasım 2021'den bu yana sabit olduğuna işaret etti.
Akil, sabitlenen fiyatlardaki artış birikiminin ve hükümetin yüklendiği meblağın etkisinin, her yıl olduğu gibi ramazan ayının yaklaşmasıyla hükümet tarafından fiyatların sabitlenmemesi durumunda nisan ayı başlarında hissedilmeye başlanacağını ifade etti.
Bu durumun ürünün ithal fiyatı ile son tüketicinin alım fiyatı arasındaki farkı artıracağına işaret eden Akil, ilerleyen dönemde bunun fiyatlandırmaya yansımasından endişe edildiğine dikkati çekti.
- Tüketicinin korunması
Tüketici Koruma Derneği, geçtiğimiz günlerde bazı temel emtia fiyatlarında savaş bahanesiyle haksız artışların yapıldığı uyarısında bulundu.
Dernek Başkanı Muhammed Ubeydat, "Birtakım tüccarlar tarafından zayıf argümanlar gerekçe gösterilerek birkaç kez ve programlı bir şekilde bazı ürünlerin fiyatlarına uygulanan zamlar nedeniyle bugünlerde piyasalarda tanık olunan kaos hali endişeye ve korkuya davetiye çıkarıyor. " ifadesini kullandı.
Kaynak:
