ANTALYA (AA) - Antalya Diplomasi Forumu 2022'de (AFD) düzenlenen "Avrupa'da Güvenliği Yeniden Düşünmek" başlıklı panelde, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırıları ışığında kıtadaki güvenlik sorunları ve yeni dünya düzeninin nasıl şekillenebileceği ele alındı.
Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" olduğu ve Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen AFD'de "Avrupa'da Güvenliği Yeniden Düşünmek" paneli düzenlendi.
Moderatörlüğünü gazeteci Alican Ayanlar'ın üstlendiği panele, NATO Eski Genel Sekreter Yardımcısı ve Ekonomi ve Dış Politika Çalışmaları Merkezi (EDAM) Başkanı Büyükelçi Tacan İldem, Eski Almanya Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel, Cenevre Güvenlik Politikaları Merkezi (GCSP) Başkanı Thomas Greminger ve İtalyan düşünce kuruluşu Istituto Affari Internazionali'nin Direktörü Nathalie Tocci katıldı.
EDAM Başkanı İldem, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırılarının Avrupa'nın güvenliği açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğine işaret ederek "Rusya burada revizyonist bir yaklaşım ortaya koyuyor. Savaştan haftalar önce Ukrayna sınırına askeri yığınak yapmasıyla saldırı işareti zaten verilmişti. Bölgede son birkaç yıldır bir gerilim testi yaşanmakta. Bu yüzden meşru güvenlik sorunları sadece Rusya değil, bölgedeki diğer ülkeler için de geçerli." dedi.
Rusya-Ukrayna savaşına çözüm için uluslararası camianın diplomatik ortam oluşturması gerektiğini vurgulayan İldem, "Bu kapsamda AFD gibi ortamlardan daha çok faydalanmak gerekiyor." ifadesini kullandı.
- NATO 2008'de farklı hareket edebilirdi
İldem, 2008'deki Gürcistan krizinden 2022'ye kadar NATO'nun güvenlik ve savunma konseptinde köklü değişiklikler olduğunu kaydederek "2008'de neler olduğunu biliyoruz. Gürcistan'da savaş yaşandı ve Rusya'yı NATO karşısında caydırmak kolay olmadı. Rusya'nın niyeti yanlış hesaplandı. Geriye bakıp bu krizi yeniden değerlendirecek olursak NATO, 2008'de daha farklı hareket edebilirdi." değerlendirmesini yaptı.
Rusya-Ukrayna savaşı gibi krizlerin yeniden yaşanmaması ve NATO'nun daha etkili güvenlik politikaları izleyebilmesi için İldem, "NATO'ya Türkiye gibi Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelerin katkılarının önemsenmesi" tavsiyesinde bulundu.
Eski Almanya Başbakan Yardımcısı Gabriel, bu saldırıların Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarını hatırlattığını belirterek "Rusya tıpkı 19'uncu yüzyıldaki gibi davranıyor ve 21'inci yüzyılda da Avrupa'daki tek güç olma hedefi var gibi görünüyor." diye konuştu.
Rusya'nın Ukrayna'ya neden bu kadar kolay saldırabildiğine ilişkin Gabriel, "AB'de güvenlik ve enerji alanında birtakım bölünmüşlükler yaşandı. Bu durum Rusya'ya cesaret verdi. Dolayısıyla bu birliği daha güçlü hale getirmek önem taşıyor. Aynı zamanda ABD Başkanı NATO'nun önemine dikkati çekerken Fransa Cumhurbaşkanı NATO'yu beyin ölümü gerçeklemiş olarak tanımlarsa bu tabii ki NATO'nun gücünün test edilmesine açık bir davetiye çıkarmaktır." ifadelerini kullandı.
- Rusya, bu savaşı sürdüremeyecek
Gabriel, Rusya-Ukrayna savaşının gidişatına ilişkin, "Rusya'nın bu savaşı çok uzun sürdürebileceğini sanmıyorum. Ukrayna'yı askeri olarak yenebilir fakat dünyanın kalanıyla mücadele edemezler. 20'nci yüzyılda yaşandığı gibi bir savaş görmeyeceğiz burada." dedi.
Avrupa'nın Ukrayna'dan gelen mültecilere, Orta Doğu ve Afrika'dan gelenlere kıyasla neden pozitif ayrımcılık yaptığı sorusunu Gabriel, "Mevcut durum 2015'deki durumdan farklı. Ukrayna halkının komşu ülke ve diğer Avrupa ülke halklarıyla sıkı bağları var. Örneğin Almanya'da büyük bir Ukraynalı nüfusu var. Avrupa'ya sığınan Ukraynalıların gidecek yerleri var, bir çoğu bu ülkelerde akrabalarında kalıyor, fakat 2015'teki göç akışında mültecilere kalacak yer bulmak ve göçü kontrol etmek çok zordu. Mevcut göç daha kontrol edilebilir nitelikte." şeklinde cevapladı.
GCSP Başkanı Greminger, Rusya'nın saldırıları başlamadan bir hafta önce Ukrayna'da olduğu bilgisini vererek "Bu savaşın sinyalleri daha önce de verilmişti. Savaştan ne kadar zayiat çıkacağı ve savaşın ne kadar süreceğine odaklanmamız lazım. Savaşın süresi uzadıkça sonuçların Ukrayna ve bölge adına o kadar adaletsiz olacağını söyleyebiliriz." diye konuştu.
- Ukrayna'daki gelişmeler diğer bölge ülkelerini de etkileyecek
Rusya-Ukrayna savaşıyla dünyanın yeni bir döneme girdiğinin altını çizen Greminger, "Ukrayna'da yaşananlar aynı zamanda Ermenistan, Gürcistan, Belarus gibi ülkelerin de geleceğini etkileyecektir. Bu çatışmaların bölgeye yayılmasını bekleyebiliriz. En kısa zaman içinde bunun önünü almak gerekiyor. Uzun ve etkili bir diyalog ortamını devreye sokmamız gerekiyor." ifadesini kullandı.
Greminger, İsviçre gibi tarafsız ülkelerin bu süreçte neden Rusya'ya karşı tavır aldığı sorusuna "Bu konuda İsviçre'nin başka çaresi yok gibiydi. Bir dayanışma ortamı gerekiyordu ve halk da bu konuda hükümete baskı yapıyordu. İsviçre, Rusya'ya karşı yaptırımların atlatılması için kullanılamazdı." yanıtını verdi.
- "Savaş çağına girmiş bulunuyoruz"
Istituto Affari Internazionali'nin Direktörü Tocci de Rusya-Ukrayna savaşından sonra Avrupa'nın güvenliğine dair kötümser olduğunu belirterek "Bence bir savaş çağına girmiş bulunuyoruz. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da güvenlik alanında ideal ortam sağlandığını düşünüyorduk. 2008'den 2022'ye kadar süreçte ise pragmatizm dönemine girdik. Rusya ile aynı kıtayı paylaştığımız için belirli menfaatler çerçevesinde ortak bir zeminde buluşabileceğimizi düşünüyorduk fakat yıllar sonra pragmatik dönem bitti ve savaş başladı." değerlendirmesini yaptı.
Genişleme politikalarının bu savaşla yeniden gündeme geldiğini anımsatan Tocci, NATO'nun geçmişte farklı politikalar izlemesi durumunda Rusya-Ukrayna savaşının önlenip önlenmeyeceğine ilişkin, "Bu savaşın durdurulabilme durumu yumurta tavuk ilişkisine benziyor. Belki daha farklı davransaydık Rusya saldırgan davranmayabilirdi diye düşünebiliriz fakat genişleme politikası Rusya'nın her zaman içinde yatan bir istekti." diye konuştu.
Tocci, Ukrayna'nın NATO'ya üye olması halinde Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmama ihtimalinin olabileceği görüşünü paylaştı.
Savaşın ardından bölgedeki güvenlik dengelerinin geleceğin ilişkin de Tocci "Rusya istikrarlı bir devlet değil. Geleceğe ilişkin net bir manzara çizemiyorum, fakat şimdilik ortada görünen tablo, yazık edilmiş bir ülkeden başkası değil." dedi.
Kaynak:
