İSTANBUL (AA) - Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, merhum filozof-mütefekkir Teoman Duralı'ya ilişkin, "Teoman Hoca, Türkçe dilinin evreni içerisinde felsefe, bilim yapmanın mümkün olduğunu, mümkün olmanın ötesinde bir zaruret ve görev olduğunu öğretmiş bir düşünürdü." dedi.
Kalın, İbn Haldun Üniversitesinin düzenlediği "Merhum Teoman Duralı'yı Anma" programına çevrim içi katıldı.
Duralı'nın hem derslerinde hem kitaplarında hem de eserlerindeki "temelleri kadim Yunan'da atılan felsefe bilim terkibinin zirveye ve nirengi noktasına İslam düşünce geleneğinde ulaştığı" görüşün, savunduğu ana tezlerden biri olduğunu söyledi.
Kalın, Duralı'nın bunu çok önemli bir başka boyutla temellendirdiğini belirterek,"Hoca'nın genel yaklaşımı felsefe, bilim ve varlığın ne olduğuna, nasıl olduğuna dair büyük soruların cevaplarını verirken, 'Nasıl yaşamalıyız?' sorusunun ancak ve ancak din ve ahlak temelli bir bakış açısıyla ortaya konabileceği fikri üzerine dayanırdı. Burada Hoca'nın Kant'çı boyutunu, Kant'a olan yakınlığını görmek mümkün. Bizim geleneğimizde felsefe bilim tarzının, düşünme şeklinin, biçiminin, nirengi noktası olarak Teoman Hoca'nın Gazali'yi tespit etmesi de ayrıca üzerinde durulması gereken bir konudur diye düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Gazali'nin, bilim felsefe ve düşünce geleneği açısından biraz ihmal edildiğini ve biraz yanlış anlaşıldığını düşündüğünü aktaran Kalın, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hoca da bu yüzden felsefe biliminin bizdeki nirengi noktasının Gazali olduğunu söylerdi. Özellikle Hoca'nın zihnindeki tertip açısından baktığımızda yani bir tarafta felsefe bilimi öbür tarafta dini, manevi, ahlaki, mistik öğretilerin bir arada bulunması açısından bakıldığında Gazali hakikaten de bir nirengi noktasıdır, bir buluşma noktasıdır. Bütün bu farklı eğilimlerin, fikirlerin, geleneklerin terkip edildiği, sentezlendiği bir büyük ve fikri bakış açısıdır. O yüzden Gazali konusunda yaptığı vurgunun hem geleneği anlamak hem bugünü anlamlandırmak açısından çok önemli olduğu kanaatindeyim."
- "Türkçe dilinin evreni içerisinde felsefe yapmanın mümkün olduğunu gösterdi"
Kalın, Teoman Hoca'nın, Türkçe dilinin evreni içerisinde felsefe, bilim yapmanın mümkün olduğunu, mümkün olmanın ötesinde bir zaruret ve görev olduğunu da öğretmiş bir düşünür olduğuna işaret etti.
"Türkçe ile felsefe, bilim, sanat tarihi, mühendislik, yazılım yapılmaz." gibi sözlerin ortaya atıldığı uzun fetret devrinden sonra Teoman Hoca'nın, çok zengin dil bilgisiyle, farklı dillere olan hakimiyetiyle ve kendi dil dünyası olan Türkçe ile özgün bir felsefi dil inşa etmenin, düşünmenin, üretmenin mümkün olduğunu herkese gösterdiğini ifade eden Kalın, şunları söyledi:
"Derslerine katılanlar, konuşmalarını dinleyenler, sohbetlerinde bulunanlar, hatırlayacaklardır ve teslim edeceklerdir: Hoca'nın kendini ifade etme kabiliyeti dilimizin imkan ve kabiliyetlerinin ne kadar zengin olduğunu örneklemesi açısından da son derece önemliydi. Bunu özellikle vurgulamak istiyorum çünkü bizim kendi dil dünyamızdaki arayışımızla hala devam ediyor. Bütünüyle sonlanmış bir arayış değil. Zaten tabiatı gereği sonlanmaması gereken, her gün yeniden bir ruh üfleyebilmek için de devam etmesi gereken bir hareket. Hoca'nın, Türkçe dil evreni içerisinde felsefi düşünceyi temellendirmek için verdiği çabanın çok kıymetli olduğunu da ifade etmek istiyorum. "
- "Özgünlüğünüz özgürlüğünüzdür"
Hoca'nın sürekli "Ne iş yaparsanız yapın, hangi alanda çalışırsanız çalışın özgün olmak özgür olmaktır. Özgünlüğünüz özgürlüğünüzdür. Özgürlüğünüzün sınırlarını da bir anlamda sizin özgünlüğünüz belirler. Özgün olduğunuz oranda özgürsünüz." dediğini hatırlatan Kalın, "Kavramsal özgürlüğünüz, zihinsel özgürlüğünüz ancak sizin kendinize özgün, kendinize ait bir düşünce dünyası inşa etmenizle mümkündür. Aksi halde başkalarının kelime ve kavramlarıyla kendinizi ifade etmeye mahkum olduğunuzda kendinizi de kaybedersiniz. Başkalarının dil, düşünce dünyasına nüfuz da edemezsiniz. Çünkü o dünyada hep bir yabancı, hep bir mülteci, hep bir sığınmacı olarak kalırsınız. İnsan kendi dil evreni içerisinde düşünüp üretebildiği oranda özgünleşir, özgürleşir ve derinlik kazanır." değerlendirmesinde bulundu.
Kalın, Teoman Hoca'nın güzel bir miras bıraktığına işaret ederek, "Çok iyi bir hocaydı, derslerine çok iyi hazırlanıp gelirdi. Toplumun tamamının siyasi görüşlerinden bağımsız olarak sevdiği, saydığı, önemsediği, sahip çıktığı, kulak kabarttığı bir insan olarak ayrıldı aramızdan. Ben tekrar bu vesileyle kendisini rahmetle, minnetle yad ediyorum." dedi.