ERBİL (AA) - FAHRETTİN İBRAHİM - Irak'ta devrik Baas rejimi lideri Saddam Hüseyin döneminde Diyala, Duhok, Erbil ve Süleymaniye kentlerinde "Enfal" adı verilen sistemli katliamlar zincirinde 182 bin kişinin öldüğü ya da kaybolduğu belirtiliyor.
Baas rejimi, Irak'ın kuzeyinde 1980 ile 1988 arasında 8 aşamada gerçekleştirdiği katliamlar ve tehcirlere Enfal adını verdi.
Saddam, İran-Irak Savaşı'nda Peşmerge güçlerinin kendisine karşı savaşmaları nedeniyle Kürtlerin yaşadığı bölgelere Enfal harekatı başlattı.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) makamlarına göre bu harekatta 182 bin kişi öldü ya da kayboldu. Irak'ta her yıl 14 Nisan, Enfal katliamlarının yıl dönümü kabul ediliyor ve kurbanlar için anma etkinlikleri düzenleniyor.
- 210 bin Feyli Şii Kürt vatandaşlıktan çıkarıldı
IKBY Enfal ve Şehitler Bakanlığı verilerine göre, 4 Nisan 1980'de, Irak vatandaşı 210 bin Feyli Şii Kürt vatandaşlıktan çıkarıldı ve İran'a sürüldü.
Öte yandan 5 bin kişi de çeşitli zamanlarda toplu mezarlara gömüldü. Feyli Kürtlerden 500 bin kişinin baskılar nedeniyle İran'a göç ettiği de belirtiliyor.
Erbil'e bağlı Barzan bölgesinin köyleri 31 Temmuz 1983'te Baas rejimi tarafından yıkıldı ve burada yaşayanlar Herir, Kuştepe ve Bahırka bölgelerindeki kamplarda zorunlu ikamete tabi tutuldu. Barzanilere yönelik bu harekatlarda 8 bin kişinin öldüğü ve kaybedildiği ifade ediliyor.
Baas rejiminin 1988'de yoğunlaştırdığı Enfal katliamlarının kronolojisi şöyle:
21 Şubat-18 Mart 1988: Süleymaniye'nin Cafayeti vadisinde yüzlerce insan katliama uğradı.
22 Mart-1 Nisan 1988: Süleymaniye'ye bağlı Karadağ bölgesinde köyler boşaltıldı ve kimyasal silah kullanıldı.
31 Mart-18 Nisan 1988: Diyala'nın Germiyan bölgesinde yaşanan katliamlar en büyük olaylar olarak kayıtlara geçti.
20 Nisan-5 Mayıs 1988: Kerkük'ün Asker, Şivan ve Ağaçlar bölgeleri ile Erbil'e bağlı Köysancak ilçesi Baas rejiminin hedefindeydi.
24 Mayıs-31 Ağustos 1988: Erbil'e bağlı Şaklava ve Revanduz ilçeleri hedef alındı.
Son Enfal harekatı 25 Ağustos ile 6 Eylül 1988 arasında Duhok'un Zaho, Amediye, Şeyhan ve Akre ilçelerinde gerçekleştirildi.
- Toplu mezarlarda Enfal kurbanlarının kemikleri bulundu
Irak'ın güneyindeki Enbar, Necef, Musenna vilayetlerinde yapılan kazı çalışmalarının ardından diri bir şekilde toplu mezarlara gömülen Enfal kurbanlarından bazılarının kemikleri bulundu ve törenle toprağa verildi.
Irak Yüksek Federal Mahkemesi Haziran 2007'de Enfal harekatlarını "katliam" olarak kabul etti ve Irak hükümetinin, kurbanların ailelerine tazminat ödemesine karar verdi.
- Irak Meclisi "soykırım" olarak kabul etti
Irak Meclisi 14 Nisan 2008'de Enfal katliamlarını "soykırım" olarak kabul etti. Ayrıca Enfal'in uluslararası alanda da "soykırım" olarak kabul edilmesi için çalışma yürütülmesi kararı alındı.
Meclis, 2017'de de 14 Nisan'ın Irak'ın Milli Günü olması yönündeki tasarıyı kabul etti.
Irak Meclisi dışında şu ana kadar Norveç, İsveç, İngiltere ve Güney Kore, Enfal harekatlarını "soykırım suçu" olarak kabul etti.
Kaynak:
