ANKARA (AA) - 2021 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi Zanzibar kökenli romancı Abdulrazak Gurnah, 21 yaşında İngiltere'de mülteciyken yazmaya başladı, eserlerinde "mülteci meseleleri"ne odaklandı.
Gurnah, 1948'de Afrika kıtasının doğusunda Tanzanya'ya bağlı iki adadan oluşan özerk Zanzibar'da dünyaya geldi.
Eserlerinde mültecileri konu edinen Gurnah, 1960'ın sonlarında İngiltere'ye iltica etti.
Gurnah, 1963'te İngiliz sömürge yönetiminden ayrılan Tanzanya Cumhuriyeti'ne geri döndü ancak Arap kökenli vatandaşlara yönelik baskı ve zulme yol açan devrim nedeniyle 18 yaşındayken ülkesini terk etmek zorunda kaldı, 1984'e kadar Zanzibar'a dönmesi mümkün olmadı.
Yakın zamanda İngiltere'nin Canterbur şehrindeki Kent Üniversitesi'nde İngiliz ve Sömürge Sonrası Edebiyat Profesörlüğü görevinden emekli olan Gurnah, akademik olarak Wole Soyinka, Ngugi wa Thiong'o ve Salman Rushdie gibi yazarlara odaklandı.
Gurnah, on roman ve bir dizi kısa öyküye imza attı, eserlerinde mülteci meselelerini konu aldı.
İngiltere'de mülteciyken 21 yaşında yazmaya başlayan Gurnah, ana dili Swahili olmasına rağmen İngilizce eserler ortaya koydu.
Kur'an-ı Kerim sureleri ve Binbir Gece Masalları başta olmak üzere Arap ve Fars şiiri, Gurnah'ın yazın hayatındaki ilk önemli kaynaklar oldu.
Gurnah, Shakespeare'den V. S. Naipaul'a kadar İngiliz dili geleneğini de çalışmalarına yansıttı. Bununla birlikte, yerli halkların bakış açısını vurgulamak için sömürgeci bakış açısını yükselterek, bu gelenekten bilinçli olarak uzaklaştı.
Gurnah'ın 1987'deki ilk romanı "Memory of Departure" (Ayrılışın Hatırası), Afrika kıtasındaki başarısız bir ayaklanmayı konu aldı.
Sürgündeki yaşamın çok yönlü gerçekliğini araştırdığı 1988'deki ikinci kitabı "Pilgrims Way"i (Hacılar Yolu), 1990'daki siyahi göçmen bir kadının portresini çizen "Dottie" izledi.
Gurnah, dördüncü romanı "Paradise"ı (Cennet) 1994'te, birinci tekil şahısla yazdığı romanları "Admiring Silence" (Sessizliğe Hayranlık) ve "By the Sea"yi (Deniz Kenarında) ise sırasıyla 1996 ve 2001'de yayımladı.
Mülteci deneyimini ele alışında, kimlik ve öz imaja odaklanan Gurnah, yedinci eseri "Desertion"da (Firar) ise sömürgeleştirilmiş Doğu Afrika'daki büyük kültürel farklılıkları konu aldı.
Gurnah'ın eserlerinde Svahili, Arapça, Hintçe ve Almancanın göze çarpan unsurlarına yer veren diyaloglar ve kelimeler önemli rol oynadı.
Yazarın 2011'de okurla buluşan "The Last Gift" (Son Hediye) romanını 2017'deki "Gravel Heart" (Çakıl Kalp) takip etti.
Son romanı "Afterlives"(Ölümden Sonraki Hayatlar) 2020'de yayımlandı.
73 yaşındaki yazar, 2021 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi oldu.
Kaynak:
