Elektriksel sistemleri ani aşırı gerilim darbelerine karşı koruyan, normal durumu pasif olan koruma elemanına parafudr denir. Parafudrlar sisteme paralel bağlanan koruma elemanlarındır. Ani aşırı gerilim darbelerine, yıldırım veya iç aşırı gerilimler örnektir. Bu yüksek gerilimler mikrosaniye seviyesinde gerçekleşir.
Sistem üzerinde meydana gelen ani ve aşırı yük, ani akım değişimi yaratır. Ani akım değişimleri de elektronik cihazlara hasar verir. Elektronik cihazları koruyan parafudr, bu yüzden gerekli ve önemli bir cihazdır. Kullanılan elektronik cihazları, şebeke kaynaklı oluşma ihtimali olan iç yüksek gerilimlere karşı, korunması amacıyla devre tasarımları yapılmaktadır. Fakat dış yüksek gerilim olarak adlandırılan yıldırımdan sistemi korumak için parafudr kullanılmak şarttır.
Parafudr, normal işletme durumunda yalıtkan bir koruma elemanıdır. Fakat darbeye maruz kaldığı zaman iletime geçer. Aldıkları darbeyi toprağa ileterek işletmeyi kesintiye uğratmadan olası hasara karşı korur. Butün bunların ışığında parafudr nedir sorusuna yanıt alındığına göre, bir de parafudrun özellikleri ve görevlerine bakalım.
Parafudr Özellikleri
Parafudrlar devreye paralel şekilde entegre edilen elemanlardır. Parafudr, üç farklı tür olarak karşımıza çıkar. Bunlar; yüksek gerilim parafudrları, orta gerilim parafudrları ve alçak gerilim parafudrlarıdır. Parafudr türleri kendi içlerinde alt kategorilere ayrılmaktadır. Alçak gerilim parafudrlara bakılacak olursa B, C ve D sınıfı olmak üzere alt kategorilere ayrılır.
Alt kategoriler ayrı ayrı incelenecek olursa;
B sınıfı parafudrun, sayaçtan önce ve binanın en dışında kullanıldığı görülür. Akım iletim kapasitesi en yüksek parafudr olmasına rağmen hassasiyeti en düşük olandır.
C sınıfı parafudrun sayaçtan sonra takıldığı görülür. B sınıfının iletimini gerçekleştiremediği aşırı ve ani akımların sisteme girişini engelleyip, toprağa iletimini sağlar. Daha hassas korumayla bu işlemi gerçekleştirir.
D sınıfı parafudrlar ise sistemden çok korumak istenilen elektronik cihazı hedef alır. Bu parafudrlar, daha hassas koruma istendiğinde tercih edilir.
Görevleri Nelerdir?
Parafudrların üç temel görevi vardır. Bunlar; yıldırım darbelerine karşı koruma sağlaması, iç aşırı gerilimlere karşı koruma sağlaması ve hassas cihazların korunmasının sağlanmasıdır.
Parafudr Nerelerde Kullanılır?
Genel olarak parafudrlar; trafo girişleri, tali panolar, ana panolar, yenilenebilir enerji sistemleri, led aydınlatma sistemleri, otomasyon ve haberleşme hatları ve cctv, kamera, yangın alarm sistemlerinde kullanılır.
Kaynak:
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te KONHABER'e abone olun.